بهترین دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده ؛ آیا آن را می‌شناسید؟

بهترین دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده چیست؟ اگر این سؤال برای شما هم پیش آمده، بدانید که تنها نیستید. عفونت دندان عصب‌کشی‌شده می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. انتخاب داروی مناسب  بهبود سریع‌تر و جلوگیری از بازگشت عفونت را تضمین می‌کند. در این مقاله، به بررسی داروهای مختلف و کارایی آنها پرداخته‌ایم. همچنین از توصیه‌های یک متخصص عصب‌‌‌‌‌کشی، استفاده کرده‌ایم تا راهنمایی باشد برای اینکه شما بتوانید بهترین تصمیم را برای شروع درمان خود به کار بگیرید. ما در این مقاله همه نکات را از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها گرفته تا داروهای جایگزین، توضیح داده‌ایم تا شما با اطلاعات کامل و اطمینان بیشتری به مراقبت از دندان‌های خود بپردازید.

آیا دارویی به غیر از آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت دندان وجود دارد؟

شدت عفونت در دندان و ریشه‌های آن به قدرت بیماری‌زایی باکتری‌ها و مقاومت سیستم ایمنی میزبان در برابر باکتری بستگی‌ دارد. مقاومت و پاسخ سیستم ایمنی ممکن است از بیمار محافظت کند و این امکان هم وجود دارد که بافت‌های اطراف دندان را تخریب کند و نشانه‌های آزاردهنده و نگران‌کننده‌ای از خود به جا بگذارد.
 اگر عفونت در دندان یا پالپ دندان جمع شود این بخش از دندان به مخزن عفونت تبدیل می‌شود و سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند تا این قسمت را از باقی بافت‌های  اطرافش جدا کند. برای همین در سطح خارجی ریشه دندان (پری رادیکولار) شاهد رشد و بیرون زدن آبسه (سلولیتوس) خواهیم بود که به این معناست که باکتری‌ها به بافت اطراف ریشه حمله کرده‌اند.
 برای همین استفاده از داروی عفونت ریشه دندان کمک بزرگی به درمان بیمار می‌کند. بنابراین بسیاری از متخصصان به دنبال بهترین دارو برای رفع عفونت دندان عصب‌کشی شده هستند. در واقع تا زمانی که عامل اصلی پیدایش عفونت برطرف نشود؛ رشد و تکثیر باکتری‌های عفونت‌زا و واکنش التهابی دستگاه ایمنی بدن به آن ادامه خواهد داشت.
 عفونت دندان به راحتی و به سرعت توسط گردش خون به سایر اندام‌ها هم می‌رسد. برای همین شناخت و ارزیابی دقیق و درمان به موقع عفونت دندان اهمیت زیادی دارد و دندانپزشکان برای مدیریت درد و عدم بازگشت عفونت انواعی از داروها را برای دندان عصب‌کشی شده تجویز می‌کنند. 
اصولاً، دندانپزشکان از عصب‌کشی برای درمان عفونت، حذف باکتری و حفظ دندان استفاده می‌کنند. وقتی که عفونت و بقایای آن از محیط پالپ دندان و از راه کانال‌ها تخلیه می‌شود شرایط برای بهبود بخش خارجی ریشه فراهم می‌شود. اگر بیمار مراجعه کننده به دندانپزشک عفونت شدید دندان داشته باشد برای بهبود آن از داروهای ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود و راه‌های خروج و نشت عفونت از تاج دندان بسته می‌شود. 
در حقیقت، این کار به کمک داروی عفونت دندان عصب‌کشی‌شده انجام می‌شود. برای رسیدن به این هدف و از بین بردن عفونت دندان  آموکسی‌سیلین انتخاب اول دندانپزشکان است. بین پزشکان، اثربخشی و کارایی این آنتی‌بیوتیک بر ضد باکتری‌های گوناگون زبانزد است. این آنتی‌بیوتیک می‌تواند گونه‌های مختلف باکتری‌ها را (ایکولا، استرپتوکوک، سالمونلا، لیستریا مونوسیتوژنز و...) از بین ببرد و خطر ناشی از عفونت‌زایی آن‌ها را رفع کند.
گاهی اوقات و در موارد نادر دندانپزشکان سطح دندان را باز می‌گذارند. این کار مربوط به مواقعی است که عفونت به خوبی و به راحتی جذب می‌شود؛ ولی التهاب و محرک‌های انباشته در دندان وجود دارد و این التهاب جلوی بهبود دندان بیمار را می‌گیرد. دندانپزشکان تا زمانی که تورم و التهاب کاهش نیابد اقدامات دیگری را برای درمان دندان انجام نمی‌دهند. در عین حال، باز نگه‌داشتن دندان برای مدت طولانی احتمال آلودگی را بالا می‌برد.
 بنابراین، اغلب اوقات این باز نگه‌داشتن دندان فقط یک روز به طول می‌انجامد. ولی اگر تورم و سلولیتیس و عفونت بافت رفته‌رفته گسترش یابد و بزرگ شود دندانپزشک برای درمان آن و جذب چرک با تیغ جراحی برشی بر روی محل تورم می‌زند. این برش برای خروج چرک و محرک‌های التهابی و بهبود گردش خون در محل آسیب‌دیده بسیار مفید است. گردش خونِ بهتر باعث می‌شود تا مواد ضدعفونی‌کننده و آنتی‌بیوتیک، بهتر به محل التهاب برسد.
البته بیمارانی هم هستند که به اقدامات بیشتری نیاز دارند و برای درمان بهتر است درناژ دهانیِ (بزاق ریزی) مضاعفی انجام شود. گاهی بیمار را برای انجام عمل جراحی در بیمارستان بستری می‌کنند. در شرایطی که بیمار تظاهر به عفونت شدید داشته باشد؛ پزشک از آنتی‌بیوتیک کمکی استفاده خواهد کرد.

آیا بعد از مصرف دارو امکان بازگشت عفونت ریشه دندان وجود دارد؟

دندانپزشکان در بسیاری از درمان‌ها از بهترین دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده استفاده می‌کنند اما همچنان این خطر وجود دارد که آیا عفونت باز می‌گردد یا خیر؟ برای همین برای بسیاری افراد این سؤال پیش می‌آید که آیا دارویی برای رفع عفونت ریشه‌ی دندان وجود دارد؟ درد ریشه دندان در صورتی درمان می‌شود که باکتری‌ها به طور کامل از کانال ریشه حذف شوند. بازگشت مجدد میکروب‌ها باعث شکست در روند درمان می‌شود و عفونت و درد دوباره عود می‌کند. 
دندانپزشکان برای جلوگیری از بازگشت عفونت و استریل کردن کانال از روش تزریق داخل کانال استفاده می‌کنند و به اصطلاح دندان را TAP می‌کنند. هر چه سلول‌های بنیادیِ زنده بیشتر باشند مدیریت دائمی دندان بهتر انجام می‌شود. روش درمانی TAP از مخلوط سه آنتی‌بیوتیک خمیری درست می‌شود و کانال ریشه با آن استریل می‌شود. دندانپزشک برای ساخت این خمیر سه آنتی‌بیوتیک میترونیدازول، ماینوسایکلین، سیپروفلاکساسین را به نسبت مساوی با هم مخلوط می‌کند و از آن در درمان عفونت دندان استفاده می‌کند.
یکی از نگرانی‌هایی که هنگام عصب‌کشی وجود دارد مسئله نشت هیپوکلریت سدیم است. برای برخی این سؤال به وجود می‌آید که آیا نشت هیپوکلریت سدیم در عصب‌کشی درد آور است؟ جواب این سؤال مثبت است. دندانپزشکان برای درمان عفونت ریشه دندان از ماده هیپوکلریت استفاده می‌کنند. این محلول باکتری‌ها را می‌کشد و بافت عصبی به‌جامانده را حل می‌کند. همچنین ضایعات مایع به‌جامانده از عصب‌کشی را پاک می‌کند. توجه کنید که اگر این محلول، از ریشه نشت کند و روی بافت‌های دیگر بریزد باعث درد می‌شود؛ اما شست‌وشو، پانسمان محل نشتی، استفاده از مسکن و آنتی‌بیوتیک این درد را به مرور کاهش می‌دهد.

آیا همیشه به داروی خاص عفونت دندان نیاز است؟

اگر بعد از انجام عصب‌کشی بیمار نشانه‌های عفونت شدید در ریشه را نداشته باشد آنتی‌بیوتیک تجویز نمی‌شود. دهان فرد بیمار می‌تواند مجموعه شرایط فیزیکی را تجربه کند. این شرایط عبارت‌اند از:  
    تورم موضعی ساده یا درد بدون عفونت
    تورم موضعی نوسان دار 
    عصب‌کشی دندان‌ها با مجرای سینوسی 
    زائده گوشتی (پولیپ) غیر قابل برگشت و بدون نشانه که خود به معنای التهاب و ورم در مغز دندان است. 
    التهاب پیشرفته لثه (پریودنتیتی) بیماری حاد اطراف ریشه دندان 
    دندان با مغز مرده و از دست رفته
 تمامی این موارد از جمله شرایطی هستند که اگر بیمار دچار آن‌ها باشد و به دندانپزشک مراجعه کند. لازم به ذکر است که بعد از انجام عمل عصب‌کشی، آنتی‌بیوتیک کمکی برای فرد تجویز نمی‌شود. در این شرایط بیمار به هیچ‌گونه آنتی‌بیوتیک و حتی بهترین دارو برای رفع عفونت دندان  نیاز ندارد.

چه زمانی بیمار به آنتی‌بیوتیک و دارو نیاز دارد؟

زمانی فرد به بعد از عصب‌کشی به آنتی‌بیوتیک و دارو نیاز دارد که دچار یک مورد یا بیشتر از مجموعه علائم زیر باشد:
    تب بالا بعد از عصب‌کشی
    تداوم عفونت 
    مقاوم و مزمن شدن عفونت
    افزایش تدریجی تورم 
    ظهور عارضه اسپاسم فک (تریسموس) به‌طوری‌که فرد توانایی باز کردن فک خود را نداشته باشد. 
    یا عفونت پوستی (سلولیتیس) و بافت عفونی که زیر پوست رفته باشد.
    تورم غدد لنفاوی فک بیمار 
    التهاب استخوان فک به دلیل عفونت 
    بد حال شدن فرد

دندانپزشک در این شرایط از آنتی‌بیوتیک کمکی استفاده خواهد کرد. در این حالت که بیمار بدحال است؛  از پزشک تقاضا می‌کند که بهترین داروی عفونت دندان را به آنها پیشنهاد کند.
آنتی‌بیوتیک‌ها از اوایل قرن بیستم میلادی انقلابی در پزشکی و درمان بیماری‌های عفونی به راه انداختند. این دارو بسیار بی‌ضرر است و به بیمار آسیبی وارد نمی‌کند. این داروها به دلیل مؤثر بودن در رفع عفونت بسیار کاربرد دارند. دندانپزشکان هم از آنها برای از بین بردن عفونت ریشه دندان استفاده می‌کنند.
 البته توجه کنید که این داروها هیچ‌گاه نباید بدون تجویز پزشک مصرف شوند؛ به ویژه اینکه مصرف این دارو در افراد واکنش دهنده به آلرژی‌های گوناگون، افراد مبتلا به فابیسم (حساسیت به باقلا)، در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است. گاهی اوقات نه به علت تجربه ناخوشایند واکنش‌های آلرژیک بلکه به دلیل تداخل دارویی با دیگر داروها اثرات آن به جا می‌ماند. پس باز هم تأکید می‌کنیم انتخاب دارو پس از عصب‌کشی دندان را بر عهده پزشک خود بگذارید.
این نکته هم شایسته توجه است که استفاده گسترده و خودسرانه از آنتی‌بیوتیک باعث شده است که مقاومت باکتری‌ها نسبت به آن‌ها افزایش یافته و در نتیجه اثربخشی آن‌ها در کل جمعیت یک منطقه کاهش یابد. بنابراین، به این دلیل هم که شده از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید.
 به طور کلی ۵ تا ۷ روز مصرف دوز آنتی‌بیوتیک مجاز است. ۲ تا ۴ روز بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک عفونت کاهش می‌یابد. جالب‌تر آنکه در دنیای باکتری‌ها گونه‌هایی هستند که با آنتی‌بیوتیک مواجه نشده‌اند اما به آنها مقاوم هستند. بنابراین، اگر شما آنتی‌بیوتیکی را که برایتان تجویز شده است ناقص مصرف کنید یا پزشک سهواَ، دوز کافی‌ای را برای رفع عفونت و از بین بردن چرک تجویز نکرده باشد احتمال اینکه گونه‌های مقاوم فعال شوند وجود دارد. 
مصرف خودسرانه و طولانی مدت آنتی‌بیوتیک هم همان طور که گفتیم باعث مقاوم شدن باکتری‌ها می‌شود. پس اگر به دندانپزشک مراجعه کردید لازم است تا دوز تجویزی آنتی‌بیوتیک را کامل مصرف کنید و مصرف دارو را ناتمام نگذارید. 
شما به یک دلیل دیگر نیز باید از مصرف خودسرانه این داروها بپرهیزید زیرا بدون مراجعه به دندانپزشک و گرفتن دوز مناسب با شرایط فیزیکی شما علت اصلی عفونت برطرف نمی‌شود و احتمال عود عفونت و التهاب وجود دارد. به این نکته هم توجه کنید که انتخاب و تجویز دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است و صرفاً پزشک معالج شما با ارزیابی مجموعه شرایط فیزیکی‌تان صلاحیت تجویز آنتی‌بیوتیک را دارد. 

بهترین دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده کدام است؟

دندانپزشکان در بیشتر موارد برای از بین بردن ورم لثه بعد از عصب‌کشی، عفونت دندان و عدم بازگشت پوسیدگی به شما آنتی‌بیوتیک خوراکی خواهند داد. این کار باعث می‌شود درد ناشی از عفونت هم کاهش پیدا کند. معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها برای پنج تا هفت روز تجویز می‌شوند. بیشتر سعی کنید تا دهان و دندان‌های خود را تمیز نگه دارید. نام برخی از آنتی‌بیوتیک‌هایی که در صف  بهترین دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده هستند و ممکن است برای شما تجویز شوند در فهرست زیر وجود دارد:

پنی‌سیلین

 یکی از آنتی‌بیوتیک‌های معروف است و جزو بهترین داروها برای عفونت دندان  است. ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی‌گرم آن هر ۴ ساعت تا ۶ ساعت یکبار برای بهبود عفونت کارایی دارد. پنی‌سیلین تا ۸۵ درصد بر روی عفونت ریشه دندان تأثیر دارد. مصرف آن برای مدت ۵ تا ۷ روز کفایت می‌کند. پنی‌سیلین حساسیت بالا و سمیت کمی دارد و ارزان‌قیمت است.

آموکسی‌سیلین

 شاید بهترین دارو برای درد دندان عصب‌کشی‌شده باشد. این دارو در دوز ۱۰۰۰ و ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۸ ساعت یکبار برای عفونت‌های جدی تجویز می‌شود. همچنین نیمه عمر بالایی دارد و در بدن طولانی‌تر و پایدارتر می‌ماند. در دستگاه گوارش اختلال ایجاد می‌کند و به سراغ گونه‌هایی از باکتری می‌رود که مقاوم هستند.

اریترومایسین

 در برابر باکتری‌های بی‌هوازی مؤثر نیست برای همین در درمان عفونت ریشه دندان تجویز نمی‌شود.

میترونیدازول

 در دو دوز ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرم دیده می‌شود. هر ۶ ساعت یکبار مصرف می‌شود. در برابر باکتری‌های هوازی مؤثر نیست و باید همراه با پنی‌سیلین و کلیندامایسین مصرف شود. برای باکتری‌های بی‌هوازی بسیار مؤثر است. اما تنها تا ۴۵ درصد آن هم بعد از یک هفته استفاده تأثیر دارد.

کلیندامایسین

 در صورت حساسیت به پنی‌سیلین جایگزین بسیار خوبی است. بر روی باکتری‌های بی‌هوازی و باکتری‌های گزینشی تا ۹۶ درصد مؤثر است. غلظت آن در استخوان به غلظت پلاسما می‌رسد. دو دوز ۶۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم دارد که هر ۶ تا ۸ ساعت باید مصرف شود.

آموکسی‌سیلین کلاوولانات

 با نام تجاری Agumentin برای عفونت‌های جدی تجویز می‌شود. دوز مصرفی آن ۱۰۰۰  و ۵۰۰ میلی‌گرم است. به دلیل انتخاب ارگانیسم‌های مقاوم در صورت مصرف دستگاه گوارش را با مشکل مواجه می‌کند. اگر تا یک هفته مصرف شود بهترین نتیجه را به همراه دارد.

کلاریترومایسین و آزیترومایسین

 با نام کلاریترومایسین هم شناخته می‌شود در دوز ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت یک‌بارمصرف می‌شود. این آنتی‌بیوتیک از ماکرولیدهای فعال در برابر باکتری بی‌هوازی است.

داکسی‌سایکلین

 این آنتی‌بیوتیک در صورتی استفاده می‌شود که باقی آنتی‌بیوتیک‌ها  منع مصرف داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهد باکتری‌های زیادی در برابر تتراسایکلین مقاوم شده‌اند. 

سفالوسپورین‌

 معمولاً برای عفونت ریشه دندان توصیه نمی‌شود. نسل اول این آنتی‌بیوتیک بر روی باکتری‌های بی‌هوازی که در بیشتر عفونت‌های ریشه دندان یافت می‌شوند تأثیری ندارد.
بی شک با مشورت دندانپزشک خود می‌توانید بهترین دارو برای عفونت لثه و دندان از بین این لیست انتخاب شود. باکتری‌هایی که باعث عفونت ریشه دندان می‌شوند چندگانه هستند. انتخاب آنتی‌بیوتیک متناسب با عامل عفونت‌زا کاری تجربی است. تجربه نشان داده وقتی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید همه سویه‌های عفونت به دلیل چندگانه بودن باکتری‌ها، تحت تأثیر آن قرار نمی‌گیرند. البته نباید فراموش کرد که اگر آنتی‌بیوتیک بر چند سویه باکتری هم‌زمان عمل کند چرخه حیات میکروب‌ها مختل می‌شود.
احساس درد و ناراحتی بعد از انجام عصب‌کشی دندان طبیعی است. حتماً نباید با نشانه‌های درد به دنبال دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده باشید. به هر حال هنگام عصب کشی به این دلیل که دسترسی به آن دشوار است، فشار زیادی به فک و استخوان‌های صورت وارد می‌شود. این موضوع به ویژه در دندان‌های با ریشه‌ چندگانه یا در انتهای فک بیشتر دیده می‌شود. 
توجه داشته باشید که درد حاصل از عصب‌کشی بیشتر مواقع بعد از کاهش تأثیر داروی بی‌حسی موضعی احساس می‌شود و در ابتدا خفیف است. پس از آن  طی یکی دو روز از بین می‌رود و روند کاهشی خود را باز می‌یابد و قابل مدیریت کردن است. اما درد ناشی از عود عفونت و بازگشت مشکل به دندان به هیچ وجه کاهشی نیست و در طول زمان افزایش می‌یابد که بهتر است جدی گرفته شود. برای مدیریت درد طبیعیِ حاصل از عصب‌کشی، داروهای ضدالتهاب و مسکن ساده مصرف می‌شود و نیازی به  بهترین دارو برای برطرف ساختنِ عفونت دندان عصب‌کشی‌شده نیست.

داروهای مناسب برای درمان درد دندان

برای درمان درد دندان، می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:
•    قرص ایبوپروفن: مسکن قوی که در خانه‌ی هر ایرانی یافت می‌شود و در درمان درد دندان مؤثر است.
•    قرص استامینوفن: این دارو نیز برای تسکین درد دندان مؤثر است و می‌تواند به صورت تکی یا در ترکیب با دیگر داروها مصرف شود.
•    قرص کافئین: کافئین به عنوان یک ماده تقویت‌کننده در برخی از داروهای ترکیبی استفاده می‌شود. ترکیباتی که شامل ایبوپروفن، استامینوفن و کافئین هستند، در درمان درد دندان مؤثر شناخته می‌شوند.
•    قرص دیکلوفناک: با جذب سریع می‌تواند در زمره بهترین داروها برای رفع عفونت دندان در خانه باشد.
•    قرص مفنامیک اسید: این دارو نیز برای تسکین دردهایی مانند درد دندان، درد عضلانی، درد قاعدگی و سردرد مصرف می‌شود. توجه داشته باشید که مفنامیک اسید تنها درد و التهاب را کاهش می‌دهد و تأثیری در درمان بیماری ندارد.
قبل از مصرف هر یک از این داروها، بهتر است با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید. همچنین، در صورت بروز علائم آلرژیک به هر یک از این داروها، مصرف آن را متوقف کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.

علاوه بر داروهای شیمیایی، بعضی مواد طبیعی نیز می‌توانند برای درمان درد دندان مفید باشند. نام برخی از این مواد به شرح زیر است:
•    آلوئه ورا: با داشتن خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی به تسریع روند درمان کمک خواهد کرد. 
•    سیر: سیر یک داروی ضد درد دندان طبیعی است. به طور کلی سیر، درمان بسیاری از دردهاست و  جزو بهترین داروی برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده است. 
•    میخک: این گیاه نیز برای درمان درد دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سخن پایانی

اگر شما دندان درد دارید یا روی لثه شما علائمی مانند التهاب، قرمزی و آبسه کرده وجود دارد ضروری است که عامل اصلی این مشکل را پیدا کنید و بر طرف کنید. مصرف پی در پی آنتی‌بیوتیک درمان اصلی دندان درد شما نیست حتی اگر  بهترین دارو برای عفونت دندان عصب‌کشی‌شده را پیدا کرده باشید. تجویز آنتی‌بیوتیک درمان کمکی است و پر کردن دندان، عصب‌کشی و کشیدن دندان درمان‌های اصلی هستند. چون عفونت ریشه دندان حاصل عملکرد چند میکروب با هم است و این محل عفونت است که باید تخلیه و درمان شود. برای همین، در چنین شرایطی، عصب‌کشی و کشیدن دندان اهمیت زیادی دارد. در هر صورت اگر در چنین وضعیتی قرار دارید و به مشاوره یا خدمات دندان‌پزشکی نیاز دارید می‌توانید از متخصصان «دندان کلینیک» کمک بگیرید.