رفع زردی کامپوزیت دندان؛ بدون استفاده از مواد سفید کننده، با پولیش مناسب و جایگزینی باندینگ دندان

 

برای بهبود وضعیت ظاهری دندان‌ها و اصلاح فرم آنها و همچنین رنگ دندان‌های تیره شده برخی از کامپوزیت استفاده می‌کنند. یکی از نگرانی‌های عمده افراد رفع زردی کامپوزیت دندان است که در پی مصرف برخی مواد غذایی و عدم رعایت بهداشت بروز می‌کند. برای رفع بدرنگی کامپوزیت دندون باید استفاده از خمیر دندان‌های مخصوص را در اولویت خود قرار دهنده و جدا از بکارگیری مواد سفیدکننده اجتناب نمایند.

 

 

 

 

عللی که نیازمند رفع زردی کامپوزیت دندان است؟

به منظور مدیریت موثر در رفع زردی کامپوزیت دندان، شناخت علل آن مهم است. عواملی که می‌توانند منجر به زردی کامپوزیت شوند، شامل موارد ذیل است:

• ♦کمبود مواد پلاستیکی موجود در رزین 
• ♦ساختار کامپوزیت (ذرات درشت و منافذ ساختار رزین موجود در کامپوزیت عامل نفوذ بیشتر غذاها به داخل آن)
• ♦ماندگاری کمتر رنگ زرین کامپوزیت در برابر ماتریس
• ♦رژفای پلیمرازیسیون
• ♦بکارگیری ترکیبات شیمیایی مخرب

 

فاکتورهای داخلی کامپوزیت در زرد شدن:

برخی فاکتورهای مرتبط با خود کامپوزیت می‌توانند روی زرد شدن دندان نقش داشته باشند، این موارد شامل واکنش فیزیکی-شیمیایی مثل رطوبت، انرژی حرارتی و نور فرابنفش می‌باشند که عامل تغییر رنگ ماتریس کامپوزیت و لایه‌های عمقی و سطحی آن هستند. 

• ♦مواد تشکیل دهنده ماتریس موجود در رزین شامل تری اتیلن گلیکول و دیمتریلات: از مهمترین اجزای هر کامپوزیت‌ دندان که نقش بسزایی در استحکام آن دارند، می‌توان به ماتریس رزین و جنس آن اشاره کرد. تداوم و پایداری رنگ در ماتریس رزین با پایه اورتان دی متاکریلات به مراتب بیشتر از سایر مواد است.
• ♦فیلرهای کامپوزیتی دندان: از دیگر بخش‌های بسیار حائز اهمیت در ساختار‌های کامپوزیتی دندان، فیلرهای آن هستند. جذب بیش از حد آب موجب منبسط شدن کامپوزیت‌های دندانی و در نتیجه احتمال ایجاد ترک‌های ریز داخل آن و کم شدن عمر آن می‌شود. بنابراین یکی از عواملی که ضرورت رفع زردی کامپوزیت دندان را مشخص می‌سازد، نوع فیلرها هستند. وجود همین ترک‌های ریز عامل ایجاد شکاف‌های سطحی بین فیلر و ماتریس شده و همین شکاف‌ها محلی برای جذب پلاک‌های دندانی و عامل تغییر رنگ کامپوزیت خواهند بود. در صورت آب گریز بودن فیلرها، ثبات رنگ کامپوزیت بالاتر خواهد رفت.
• ♦هرچه‌ واکنش شیمیایی‌ پیوند دهنده مولکول‌های کوچک و ساده (مولکول‌های تشکیل دهنده پلیمر) موسوم به مونومرها در فرایند پلیمریزاسیون با درجات تبدیل بالاتری صورت گیرد، میزان ماندگاری رنگ کامپوزیت بیشتر می‌شود. از سوی دیگر تعداد باقی‌مانده مولکول‌های تشکیل دهنده پلیمرها، اثربخشی مستقیمی روی تغییر رنگ کامپوزیت ها دارد. در حقیقت اصلی ترین علت زرد شدن کامپوزیت، زیاد بودن میزان مولکول‌های تشکیل دهنده پلیمرها است. از سوی دیگر جذب نور در محدوده طیفی فرابنفش و تبدیل  این انرژی به انرژی شیمیایی بواسطه برخی واسطه گرها بر روی تغییر رنگ کامپوزیت نقش بسزایی دارند.

 

فاکتورهای داخلی کامپوزیت در زرد شدن:

برخی عوامل دیگر که به مراقبت‌های پس از درمان کامپوزیت مرتبط هستند نیز می‌توانند عامل زرد شدن دندان‌ها شوند:

• ♦مصرف برخی مواد غذایی و خوراکی‌ها: به دلیل خاصیت بالای رنگ پذیری کامپوزیت‌های دندانی، رعایت اصول مراقبتی از اقدامات دندانی بسیار ضروری است. مصرف برخی مواد غذایی از جمله زردچوبه، نوشابه، چای و قهوه، شکر و غیره به دلیل برخورداری از رنگدانه‌ و یا مواد خاص در ترکیبات خود می‌تواند عامل لکه روی دندان باشد.

به دلیل ماهیت کامپوزیت و خصوصیت برخی مواد غذایی که در بالا اشاره کردیم، مراقبت از آن ضروری است. بنابراین مسئله دیگری که نیازمند رفع زردی کامپوزیت دندان است، مصرف برخی مواد غذایی است که می‌تواند موجب تغییر رنگ کامپوزیت شود.

• ♦ترکیبات ضدعفونی کننده موجود در دهانشویه: برخی از ترکیبات ضدعفونی کننده و ضدباکتریایی موجود در دهانشویه مثل کلرهگزیدین در ترکیب با برخی مواد غذایی که بیمار مصرف می‌کند، تاثیر بسیاری روی تغییر رنگ و زرد شدن کامپوزیت دارد.
• ♦عدم پرداخت و پولیش مناسب کامپوزیت‌های دندانی: در صورت عدم پرداخت مناسب سطح کامپوزیت و صیقلی نبودن آن به دلیل وجود ناهمواری و منافذ متعدد امکان چسبیدن ذرات خارجی و ورود این ذرات به داخل این منافذ وجود دارد. 

از سوی دیگر نحوه سفت شدن کامپوزیت نیز در میزان ناهمواری سطح کامپوزیت نقش دارد، به عبارتی سفت شدن کامپوزیت با نور به نسبت حرارت سطح آن را دچار ناهمواری بیشتر می‌کند. عامل دیگر ضروری برای رفع زردی کامپوزیت دندان، صیقلی نبودن سطح کامپوزیت است.

• ♦بلچینگ: بلچینگ به عنوان یک رویکرد سفیدکننده برای رفع لک‌های دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما انجام بلچینگ روی کامپوزیت‌های دندانی خود می‌تواند زمینه ساز زرد شدن کامپوزیت گردد.

 

 

رفع زردی کامپوزیت دندان چگونه صورت می‌گیرد؟

همانطور که پیشتر بدان اشاره کردیم رفع زردی کامپوزیت دندان با انجام بلچینگ رویکردی مناسب نیست. از سوی دیگر مواد سفید کننده در رفع زردی کامپوزیت‌های دندانی نقشی ندارد و حتی ممکن است موجب از بین رفتن استحکام آن‌ها شود.

1. جایگزین ساختن باندینگ کامپوزیت دندان: چنانچه زردی و تیرگی کامپوزیت دندان گسترده باشد، احتمالاً باید باندینگ کامپوزیت دندان خود را با یک رزین جدید جایگزین نمایید. برای این منظور حتما باید به متخصص خود مراجعه نمایید تا متخصص پس از انجام معاینات ضروری بهترین تصمیم‌گیری را برایتان اتخاذ نماید.
2. انجام یک پولیش مناسب: چنانچه زردی کامپوزیت شما در حد یک خط و یا بسیار جزئی باشد، به احتمال بسیار بتوانید با انجام پولیش و صیقل دادن مجدد دندان آن زردی جزئی را رفع کنید.
    

چه موادی عامل زردی دندان‌ها خواهد بود؟

همانطور که پیشتر اعلام کردیم کمبود مواد پلاستیکی موجود در کامپوزیت‌های دندانی می‌تواند علاوه بر کاهش مقاومت آنها نسبت به شکستگی و آسیب‌های بیشتر در مدت زمانی کوتاه کامپوزیت‌ها را در برابر موادی چون نوشابه، زردچوبه، چای و قهوه و غیره نسبت به تغییر رنگ به زرد حساس‌تر سازد.

 

پیشگیری بهتر از رفع زردی کامپوزیت دندان

بی شک به دلیل زمان‌بر بودن و هزینه‌های گزافی که درمان‌های رفع زردی کامپوزیت دندان دارند، بهتر است پیش از آنکه وضعیت به گونه‌ای شود که نیاز به درمان باشد، بهتر است از رویکردهای پیشگیرانه استفاده نمایید.

1. بهداشت دهان و دندان‌ها: بی شک یکی از مهمترین و ابتدایی‌ترین اصول برای ممانعت از زرد شدن کامپوزیت‌های دندانی رعایت اصول بهداشتی دهان و دندان‌ها است. برای همین منظور ضروری است دوبار در طول روز مسواک بزنید و حتما نخ دندان بکشید. در انتخاب مسواک خود دقت کنید تا به دلیل زبری آن کامپوزیت‌ها دچار خراش نشوند.
2. پرهیز از نوشیدن مایعات لکه ساز: بی شک مصرف نوشیدنی‌های لکه ساز می‌تواند یکی از علل عمده زرد شدن کامپوزیت‌ها باشد. برای همین منظور به جای رفع زردی کامپوزیت دندان به پیشگیری از بروز آن باید اندیشید. تاحد امکان از مصرف بی رویه نوشیدنی‌هایی مثل چای و قهوه که می‌توانند موجب تغییر رنگ کامپوزیت شوند، اجتناب نمایید. از نوشیدن چای‌ها و قهوه‌های غلیظ بپرهیزید. از نگه داشتن قهوه و چای در دهان برای مدت طولانی جداً اجتناب کرده و فوراً آن را قورت دهید. پس از نوشیدن چای و قهوه دندان خود را حتما با آب ولرم بشویید.
3. مصرف مواد نیکوتین دار را متوقف کنید: استعمال دخانیات نه تنها باعث تغییر رنگ دندان‌های معمولی می‌شود، بلکه در زرد شدن کامپوزیت‌های دندانی نیز تاثیر بسزایی دارد. بنابراین بهتر است جدا از استعمال دخانیات به عنوان عامل فوری زرد شدن دندان اجتناب نمایید، تا نیازی به اتخاذ یک رویکرد درمانی برای رفع زردی کامپوزیت دندان نداشته باشید.
4. چکاپ و پاکسازی سالانه: بهتر است به شکل سالانه و به طور منظم دندان‌های خود را چکاپ نمایید و در صورت تغییر رنگ کامپوزیت آن را پاکسازی نمایید. علاوه بر پاکسازی دوره ای که در طول چکاپ‌ها انجام می‌شود، می‌توانید از بروز هرگونه مشکل جدی در دندان جلوگیری نمایید.
5. انتخاب یک خمیردندان مناسب و کاربردی: در انتخاب خمیردندان خود دقت کافی به خرج دهید. برخی خمیردندان‌ها به دلیل ماهیت سفیدکنندگی خود ممکن است به تدریج موجب ساییدگی  سطح کامپوزیت شده و برخلاف تاثیر ماهیت خود بر سفیدکردن دندان، ممکن است خود عامل زردی دندان‌ها شود.
    

نحوه رفع زردی کامپوزیت دندان در خانه چگونه است؟

تا به اینجای مطلب با موارد مختلفی که می‌توانند عامل زردی کامپوزیت‌های دندانی باشند، آشنا شدیم. احتمالاً تاکنون تبلیغات متعددی در خصوص روش‌های رفع زردی کامپوزیت دندان در خانه را مشاهده کرده‌اید. همانطور که سابقا اعلام کردیم، استفاده از مواد سفید کننده با تاثیر منفی به روی استحکام کامپوزیت‌ها نمی‌توانند عاملی برای رفع زردی دندان باشند.
از همین رو بکارگیری رویکردهای درمانی مثل استفاده از مواد طبیعی چون جوش شیرین ممکن است برای رفع زردی کامپوزیت دندان در خانه مدنظر افراد قرارگیرد که ما چنین روش‌هایی را توصیه نمی‌کنیم. جوش شیرین به دلیل ماهیت سفیدکنندگی خود موجب کاهش استحکام کامپوزیت شده و بجای تاثیر در سفیدکردن دندان می‌تواند خود عامل زردتر شدن دندان‌ها به دلیل نفوذ پذیری مواد به داخل منافذ رزین کامپوزیت گردد.

 

 

ایا میشود رنگ کامپوزیت را تغییر داد تا زردی ان رفع شود؟

یکی از سوالاتی که معمولاً برای افراد پیش می‌آید آن است که "آیا میشود رنگ کامپوزیت را تغییر داد" یا خیر. تغییر رنگ کامپوزیت معمولاً به دلیل عوامل متعددی صورت می‌گیرد که در بالا به آنها اشاره کردیم. چنانچه نتوانستید با رویکردهای پیشگیرانه نسبت به عدم تغییر رنگ کامپوزیت های دندانی اقدام کنید، ضروری است برای هرگونه تغییر هرچند نسبی در اسرع وقت به یک متخصص مراجعه نمایید تا از بروز هرگونه مشکل در ارتباط با این مسئله اجتناب نمایید.
از سوی دیگر گاهی تمایل فرد برای تغییر رنگ کامپوزیت به دلیل نامطلوب بودن رنگ کامپوزیت برای فرد و تغییر نظر وی نسبت به میزان سفیدی کامپوزیت‌های دندانی صورت می گیرد. بنابراین در پاسخ به این پرسش متداول که"آیا میشود رنگ کامپوزیت را تغییر داد" باید گفت پاسخ مثبت است. 
 

خمیر دندان مخصوص کامپوزیت

یکی از مسائلی که در ماندگاری کامپوزیت‌های دندانی نقش دارد، مراقبت‌های ضروری پس از کامپوزیت و استفاده از خمیر دندان مخصوص کامپوزیت است. چناچه دندان‌های خود را کامپوزیت کرده‌اید در انتخاب خمیردندان خود دقت کنید و حتما موارد ذیل را در نظر بگیرید:

1. خمیر دندانی که انتخاب می‌کنید به هیچ وجه نباید حاوی مواد سفید کننده، روشن کننده و لایه بردار باشد.
2. به دلیل حساسیت بالای کامپوزیت‌ها بهتر است از خمیردندان مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنید.
3. خمیردندان‌هایی که به خمیرهای زغالی معروف هستند برای این نوع از رویکردهای زیبایی دندان مناسب نیستند.
4. خمیردندان انتخابی شما باید در ترکیبات خود فاقد سدیم کربنات، هیدروژن پراکساید و جوش شیرین بوده و بهتر است حتما دارای ترکیبات سیلیکا باشد.

استفاده از خمیر دندان مخصوص کامپوزیت از آن جهت حائز اهمیت است که استفاده از مسواک و خمیر نامناسب می‌تواند موجب آسیب رساندن به کامپوزیت، کاهش طول عمر آن شده و به همین ترتیب موجب کاهش زیبایی دندان و هدررفت هزینه‌های ترمیمی خواهد شد.
 

سوالات مرتبط با کامپوزیت‌های دندانی

• ♦منظور از کامپوزیت دندانی چیست؟

باندینگ دندان که گاهی تحت عنوان باندینگ کامپوزیت شناخته‌ می‌شود، یک رویکرد زیبایی دندانپزشکی است که به منظور زیباسازی لبخند شما از آن استفاده می شود. در طول این رویکرد زیبایی، دندانپزشک با قراردادن مواد رزینی همرنگ دندان به روی آسیب‌های دندانی فرم دندان‌های آسیب دیده یا شکسته، اندازه و  یا رنگ آن‌ها را تغییر می‌دهد.

• ♦مدت زمان ماندگاری کامپوزیت‌ها چقدر است؟

به طور معمول فیلرهای رزین کامپوزیت بین 5-10 سال ماندگاری دارد. با این حال، برخی از افراد موفق می‌شوند کامپوزیت‌های خود را برای مدت طولانی تری نگه دارند. در واقع، برخی از بیماران این فیلرها را برای 12 سال یا بیشتر دارند. عواملی وجود دارند که به مدت زمان ماندگاری کامپوزیت کمک می کنند.

• ♦آیا کامپوزیت می‌تواند عامل آسیب دیدگی دندان‌ها شود؟

در حالی که باندینگ کامپوزیت رویکرد زیبایی دائمی محسوب نمی‌شود، با این حال به هیچ وجه عامل خرابی دندان ها نخواهد بود. پس از چند سال، ممکن است مواد کامپوزیتی محو یا لب پر شوند، اما این روی مینای طبیعی دندان تأثیری ندارد.

• ♦انجام کامپوزیت دندان روی کدام دسته از افراد جواب نمی‌دهد؟

در کل انجام کامپوزیت دندان برای آن دسته از افرادی که دارای عاداتی چون دندان قروچه، عدم رعایت بهداشت دهانی و مشکلاتی چون دندان‌های نامرتب، بیماری‌های لثه و سابیدگی دندانی شدید هستند، رویکرد درمانی مناسبی نیست.

 

 

سخن پایانی

رفع زردی کامپوزیت دندان یکی از نگرانی‌های عمده افرادی است که برای اصلاح فرم و رنگ دندان‌های خود به دنبال کامپوزیت کردن دندان‌ها هستند. خوردن برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی چون زردچوبه، نوشابه، قهوه و چای می‌تواند موجب تغییر رنگ ناخواسته کامپوزیت شود. زردی کامپوزیت‌های دندانی به دلیل مواد موجود در ساختار رزین امری طبیعی است.