چه زمانی درد ریشه دندان خطرناک می‌شود؟
درد ریشه دندان یکی از عمیق‌ترین و آزاردهنده‌ترین دردهای دهانی است که می‌تواند عملکرد روزمره شما را مختل کند. این درد اغلب ناشی از پوسیدگی‌های عمیق، عفونت در پالپ دندان یا فشارهای مکرر روی دندان‌هاست. در مواردی که التهاب یا عفونت به ریشه نفوذ کند، درد شدیدی احساس می‌شود که بدون درمان به موقع ممکن است به آبسه، تحلیل استخوان فک و حتی از دست دادن دندان منجر شود. بسیاری از افراد درد دندان را ساده می‌گیرند، اما تأخیر در درمان می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. در ادامه این مقاله، با راهکارهای موثر برای شناسایی و درمان این مشکل آشنا می‌شوید. فراموش نکنید که مشاوره با متخصص ریشه دندان در مراحل ابتدایی درد می‌تواند شما را از درمان‌های پیچیده در آینده نجات دهد.
آنچه در این مقاله می خوانید:
علت درد ریشه دندان چیست؟
درد ریشه دندان یکی از شدیدترین دردهای است که هر فردی می‌تواند آن را تجربه کند. علت درد ریشه دندان می‌تواند بسیار گسترده و متنوع باشد. پوسیدگی دندان، عفونت لثه، شکستگی دندان، ترمیم نادرست دندان یا وارد شدن آسیب جدی به دندان‌ها می‌تواند منجر به درد شدیدی شود.
پیش از آنکه به سراغ این نکته برویم که راه‌های درمان درد ریشه دندان چیست و دندان‌پزشکان از چه روش‌های برای کاهش درد ریشه دندان در لثه استفاده می‌کنند، بهتر است با آناتومی دندان کمی آشنا شویم تا شما بدانید که ریشه دندان دقیقا به کدام بخش از دندان گفته می‌شود.
ریشه بخش اصلی از دندان است که دندان را به فک متصل می‌کند و درواقع، دندان به‌وسیله ریشه در جای خود ثابت می‌ماند. تقریبا دوسوم دندان هر فردی ریشه است و خود این ریشه از چند بخش، عصب، سیمان، رباط پریودنتال، اعصاب و رگ‌های خونی، استخوان فک تشکیل شده است. به همین دلیل وقتی ریشه دندان درد میکنه، بیمار درد عجیبی را در تمام صورت خود احساس می‌کند.
از دیگر علل درد ریشه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترک دندان
- تغییر دما یا فشار هوا
- ترشح اسید معده به دهان
- برخی بیماری‌های قلبی و عروقی
- استفاده از برخی از داروها
علائمی که نشان می‌دهند درد دندان به ریشه رسیده است:
- دندان درد شدید
- عفونت شدید دندان
- حساسیت به سرما و گرما
- تغییر رنگ دندان به قهوه‌ای یا سیاه
- آبسه لثه
- تورم لثه
- بوی بد دهان
- احساس درد در فک و صورت
- درد ضربان‌دار
- درد ممتد و همیشگی در دندانی خاصی
- احساس درد در زمان خوردن غذا
در ادامه خواهیم گفت که دندان‌پزشک از چه روش‌های حرفه‌ای برای درمان درد ریشه دندان استفاده می‌کند و چه زمانی باید به متخصصان درمان ریشه و لثه مراجعه کرد.
روش‌های درمان حرفه‌ای برای درد ریشه دندان کدامند
به‌طور کل باید گفت، هر دردی که در ریشه دندان یا فک احساس می‌شود، نیاز به مراجعه به متخصص ندارد. در ابتدا باید توسط یک دندان‌پزشک عمومی معاینه شوید، چراکه ممکن است با روش‌های متداول و ساده مانند درمان پوسیدگی سطحی، ترمیم دندان با مواد یا درمان شکستگی مشکل شما برطرف شود و کار به عصب‌کشی، آندو یا جراحی نکشد. اگر بعد از عکس‌برداری مشخص شد که میزان عفونت و پوسیدگی زیاد است و نیاز به درمان درد ریشه دندان دارد، پزشک شما را به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهد.
دندان‌پزشک یا متخصص درمان ریشه ممکن است با توجه به شرایط دندان و میزان عفونت یا پوسیدگی یکی از روش‌های زیر را به شما توصیه کند:
- جراحی ریشه دندان (اپیکوتومی)
- عصب‌کشی یا اندو
- درمان مجدد ریشه یا ری اندو
به‌طورمعمول درمان درد ریشه دندان در چند مرحله توسط متخصص انجام می‌شود. ابتدا بافت خراب برداشته می‌شود، سپس کانال‌های ریشه تمیز و با محلول شسته می‌شوند، بعد از حفره به وجود آمده پر و دندان ترمیم می‌شود.
در این شرایط متخصص اندودنتیست با به‌کارگیری روش‌های غیر جراحی یا با جراحی تمام تلاش خود را برای جلوگیری از کشیدن دندان می‌کند اما اگر این روش‌ها کارساز نبود، پزشک مجبور می‌شود، دندان خراب را بکشد.
اگر علت درد ریشه دندان عفونت باشد، می‌توان از لیزر استفاده کرد. لیزر می‌تواند به کاهش درد و خونریزی و بهبودی سریع‌تر بیمار کمک کند.
مدت زمان درمان درد ریشه دندان
همان‌طور که گفتیم علت درد ریشه دندان متفاوت است و به همین دلیل روند درمانی نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر عفونت و آسیب‌دیدگی زیاد نباشد، درمان درد ریشه دندان در یک جلسه انجام می‌شود اما در برخی از موارد بیمار مجبور است دو یا چند جلسه دیگر به مطب برود. اگر کار به متخصص اندودنتیست بکشد، درمان ریشه درمان در دو مرحله انجام خواهد شد.
کشیدن ریشه دندان درد دارد؟
تقریبا تمامی ما که درد ریشه دندان در لثه داریم و یا با این عبارت که ریشه دندان درد میکنه، وارد مطب دندانپزشکی می‌شویم، هم استرس داریم و ترس. متاسفانه کشیدن ریشه دندان درد دارد، اما زمانی‌که متوجه می‌شویم، کشیدن یا درمان درد ریشه دندان باعث می‌شود از دردی مداوم رها شویم، خیالمان تا حدی آرام می‌شود.
خوشبختانه باید گفت که اگر درمان درد ریشه دندان توسط متخصصان ماهر و با استفاده از تکنیک‌های مدرن و با دندان‌پزشک ماهر انجام شود، بیمار درد کمتری را تجربه خواهد کرد. همچنین به لطف استفاده از مواد بی‌حس‌کننده کشیدن دندان می‌تواند درد کمتری داشته باشد. این بی‌حس‌کننده دندان آسیب‌دیده و اطراف آن را بی‌حس می‌کنند و بیمار در طول فرآیند عصب‌کشی، یا جراحی و یا حتی کشیدن ریشه دندان احساس راحتی خواهند داشت و تنها ممکن است فشار ناشی از کار دندانپزشکی را حس کنند.
در اینجا باید گفت با وجود تمامی حرف‌وحدیث‌ها که کشیدن ریشه دندان درد دارد، این روش درمانی، روشی سریع و راحت است، مگر اینکه برای از بین بردن کامل ریشه دادن، مجبور به جراحی شویم.
درد ریشه دندان و بیماران خاص و زنان باردار
راه‌های درمان و حذف درد ریشه دندان همان‌طور که گفته شد متعدد است و پزشک ممکن است برای درمان کامل آن حتی متوسل به جراحی با بیهوشی موضعی شود. اگر ریشه دندان درد میکنه و فرد مراجعه‌کننده بیماری خاص داشته باشد، پزشک ترجیح می‌دهد از گزینه‌های دیگر بهره ببرد. در ادامه توضیح خواهیم داد که چه بیماری‌های پزشک را از جراحی با بیهوشی کامل منصرف می‌کند. اما به غیر از بیماری، عوامل دیگری هم مطرح هستند؛ اگر نسبت طول تاج دندان با ریشه مناسب نباشد و این موضوع باعث تضعیف دندان شود و یا در ساختار استخوانی دندان عروق و عصب‌های غیرمعمول وجود داشته باشد، دندان‌پزشک برای کاهش درد ریشه دندان از گزینه‌های دیگر مانند ری اندو استفاده می‌کند.
اگر فردی با درد ریشه دندان در لثه به مطب دندانپزشکی مراجعه کند و مبتلا به بیماری‌های مانند فشار خون، بیماری‌های قلبی و یا دیابت باشد، پزشک دیرتر به دنبال درمان درد ریشه دندان با جراحی می‌رود؛ و اگر جراحی گزینه آخر باشد، از بیهوشی موضعی کمک می‌گیرد؛ چراکه بیهوشی کامل برای این دسته از بیماران ممکن است خطراتی را به دنبال داشته باشد.
همچنین بیماران دیابتی که از درد ریشه دندان رنج می‌برند، باید قبل از شروع درمان این موضوع را به پزشک معالج خود بگویند. اطلاع از چنین بیماری به دندان‌پزشک یا متخصص ریشه کمک می‌کند تا درمان بهتری را برای بیمار انتخاب کند و بعد از اتمام کار نکات خاصی را به بیمار برای کنترل قند خون بگوید. بسته به وضعیت بیمار، دندان‌پزشک ممکن است قبل از درمان درد ریشه دندان، داروهای خاصی را به بیمار دیابتی تجویز کند.
از سوی دیگر اگر باردار هستند، بهتر است همان ابتدا پزشکی را که برای حل درد ریشه دندان انتخاب کردید را از شرایط خاص خود باخبر کنید. به‌طور عموم عصب‌کشی، جراحی و یا کشیدن ریشه دندان برای زنان حامله خطرناک نیست، اما ممکن است شرایط شما خاص باشد. بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند که زنان باردار هرگونه اقدامات دندانپزشکی را به سه ماهه دوم موکول کنند تا خطرات احتمالی برای جنین به حداقل برسد.
دندان‌پزشکان معمولا برای کاهش درد ریشه دندان در زنان باردار با احتیاط بیشتری داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کنند اما باید گفت که جلوگیری از گسترش عفونت به سایر نقاط بدن مادر اهمیت ویژ‌ه‌ای دارد. بنابراین استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در برخی از موارد بسیار ضروری است.
مراقبت‌های بعد از درمان درد ریشه دندان
بعد از درمان درد ریشه دندان حال چه دندان را جراحی کرده باشید و چه آن را کشیده باشید، تا چند روز نیاز به استفاده از داروهای مسکن دارید. معمولا درد بعد از جراحی‌ها، بیشتر و طولانی‌تر از درد بعد از کشیدن است. همچنین کنار داروهای مسکن و ضدالتهاب، باید آنتی‌بیوتیک هم برای جلوگیری از عفونت مصرف کنید. معمولا دندان‌پزشکان بعد از اتمام درمان، نوع دارو و دوز مناسب آن را برای بیمار توضیح می‌دهند و اگر بیماری خاصی دارید، حتما برای جلوگیری از تداخلات دارویی آن را به پزشک معالجه‌تان بگوید.
استفاده از غذاها و نوشیدنی‌های سرد
یکی از راه‌های کاهش درد استفاده از نوشیدنی‌های سرد و غذاهای نرم و خنک است. ذکر این نکته ضروری است که بهتر است دو الی سه ساعت پس از کشیدن دندان یا جراحی کلا چیزی مصرف نکنید و در روزهای اول از غذاهای جویدنی مانند گوشت، مرغ، نان و ... خودداری کنید.
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین سی مانند پرتقال، گوجه فرنگی و یا حاوی فیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات و همچنین گنجاندن مواد غذایی حاوی کلسیم مانند شیر، پنیر و ماهی در رژیم غذایی نه تنها می‌تواند به کاهش درد کمک کند، بلکه منجر به تقویت دندان‌ها و جلوگیری از شکستگی آنان نیز می‌شود.
عدم استفاده از مواد دخانی
از سوی دیگر، بعد از حذف علت درد ریشه دندان چه با ترمیم به‌وسیله جراحی و عصب‌کشی، چه با کشیدن تمام یک دندان، از نوشیدن مایعات گرم و داغ و همچنین نوشیدن الکل و کشیدن مواد دخانی پرهیز کنید. اگر می‌خواهید سریع‌تر از درد خلاص شوید، کشیدن سیگار و هرگونه مواد دخانی مانند قلیان یا ویپ‌ها را برای چند روز فراموش کنید. نوشیدنی‌های الکلی نیز خونریزی را افزایش می‌دهد و در روند بهبودی خلل ایجاد می‌کنند.
در ادامه برخی از نکات را برای بهبودی سریع‌تر ذکر خواهیم کرد:
- خوردن و جویدن هرگونه مواد غذایی قبل از اینکه بی‌حسی از بین برود، ممنوع است.
- تمام آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای که دندان‌پزشک برای شما تجویز می‌کند را تا آخرین عدد و در فواصل معین مصرف کنید و سرخود آنان را قطع نکنید.
- بعد از درمان درد ریشه دندان، دندان‌ها و لثه حساس هستند و از فشار بیش‌ازحد به دندان و لثه خودداری کنید.
- با حوصله مسواک بزنید اما از نخ دندان تا بعد از ترمیم استفاده نکنید.
- اگر پانسمان جابه‌جا شد و خونریزی غیرطبیعی داشتید، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.
- تورم و درد بعد از درمان ریشه امری طبیعی است، اما اگر تورم به مرور زمان کاهش نیافت و درد با وجود مصرف مسکن‌ها آرام‌تر نشد، با دندان‌پزشک خود مشورت کنید.
گیاه درمانی برای کاهش درد ریشه دندان
اگر علائمی مثل حساسیت یا درد دندان بیش از چند روز طول بکشد یا تکرار شود، باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید. با این حال موقتا می‌توانید با روش‌هایی خانگی، دندان درد را آرام کنید تا زمان نوبتتان فرابرسد.
برخی از روش‌های درمانی خانگی عبارتند از:
- استفاده از قرص‌های مسکن بدون نسخه
- استفاده از محلول آب و نمک
- کمپرس سرد و داغ
- استفاده از ژله‌های بی‌حس‌کننده
در این میان باید گفت که از هزاران سال پیش روش‌های سنتی برای درمان درد ریشه دندان و یا کاهش درد وجود داشته است. در طب سنتی استفاده از بسیاری از گیاهان برای سلامتی و کاهش دندان درد توصیه شده اما این نکته را فراموش نکنید که استفاده از این روش‌ها و گیاهان دارویی تنها روش موقتی برای تسکین درد است و برای درمان دقیق‌تر و جلوگیری از شدت درد، باید نزد دندان‌پزشک بروید.
برخی از گیاهان دارویی که در طب سنتی استفاده از آنان توصیه شده، عبارتند از:
میخک:
از قدیم میخک یکی از روش‌های خانگی برای درمان درد ریشه دندان بوده است. در متون قدیمی از میخک به‌عنوان یک داروی مسکن قوی یاد شده که می‌تواند درد را متوقف کند. برای تاثیرگذاری بیشتر، مقداری از روغن میخک را روی پنبه بریزد و آن را بر روی دندان خود قرار دهید.
زردچوبه:
زردچوبه یک چرک‌خشک‌کن گیاهی است که خاصیت ضدالتهابی دارد. برخی بر این باورند استفاده از محلول زردچوبه و آب می‌تواند در کاهش التهاب موثر باشند. برخی دیگر نیز می‌گویند برای تاثیر بیشتر، بهتر است با زردچوبه و عسل خمیر درست کنید و آن را روی دندان بگذارید.
روغن درخت چای:
روغن درخت چای آن‌طور که گفته شده خاصیت ضدباکتریای دارد و دشمن باکتری‌های دهان است. بهتر است این روغن را با روغن نارگیل ترکیب کنید و آن را روی ناحیه ملتهب بگذارید.
زنجبیل:
زنجبیل هم به کاهش تورم و درد کمک می‌کند. برای کاهش درد ریشه دندان، از زنجبیل تازه استفاده کنید. یه تکه از آن را روی دندانی که درد دارد، قرار دهید و از آب زنجبیل مانند یک دهان‌شویه استفاده کنید.
آلوئه‌ورا:
آلوئه‌ورا در کاهش التهاب معجزه می‌کند. از این گیاه می‌توانید بعد از جراحی دندان یا درمان درد ریشه دندان نیز استفاده کنید. آلوئه‌ورا به ترمیم بریدگی یا خراشیدگی لثه نیز کمک می‌کند. برخی برای کاهش درد، ژل آلوئه‌ورا را مستقیما روی دندان می‌گذارند.
آویشن:
آویشن خواص ضدعفونی‌کننده و ضد قارچی دارد و از همین رو هم به کاهش درد ریشه دندان کمک می‌کند و هم می‌تواند مانع بروز عفونت شود. چند قطره از روغن آویشن را با آب مخلوط و سپس قرقره کنید.
کلام آخر
درد ریشه دندان علامتی است که نباید به هیچ عنوان نادیده گرفته شود. این درد به‌ویژه زمانی که مداوم و ضربان‌دار باشد، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات عمیق در ساختار داخلی دندان باشد؛ مشکلاتی که اگر بی‌توجه بمانند، می‌توانند منجر به نابودی کامل دندان یا حتی گسترش عفونت به سایر نواحی شوند. بسیاری از بیماران در مراحل اولیه تنها به مصرف مسکن بسنده می‌کنند؛ اما واقعیت این است که این روش‌ها تنها مسکن موقتی‌اند.
در این مقاله، شما با دلایل اصلی درد ریشه دندان آشنا شدید، همچنین راهکارهای علمی برای تشخیص و درمان آن را بررسی کردیم. حالا وقت آن است که به سلامت دهان و دندان خود توجه جدی‌تری داشته باشید. مراجعه به کلینیک ما می‌تواند آغاز راه درمانی اصولی باشد. تیم ما متشکل از متخصصان ریشه دندان با تجربه و دانش روز، آماده‌اند تا با استفاده از روش‌های نوین درمانی، لبخند بدون درد را به شما بازگردانند. هیچ‌وقت برای درمان دیر نیست، اما هر چه زودتر اقدام کنید، مسیر بهبودی ساده‌تر و سریع‌تر خواهد بود.