چه زمانی باید ریشه دندان کشیده شود؟

کشیدن ریشه دندان یکی از فرآیندهای دندان‌پزشکی است که در موارد خاصی مانند عفونت شدید، شکستگی ریشه یا درمان ناموفق ریشه دندان انجام می‌شود. این کار برخلاف کشیدن معمول دندان، حساس‌تر و نیازمند دقت بیشتری است، زیرا ریشه دندان درون استخوان فک قرار دارد و استخراج آن می‌تواند با درد و عوارضی همراه باشد. بنابراین، مراجعه به یک متخصص ریشه دندان با تجربه و مهارت بالا اهمیت زیادی دارد تا فرآیند کشیدن ریشه با حداقل درد و خطر انجام شود. در این مقاله به بررسی شرایط انجام کشیدن ریشه دندان، نکات مراقبتی قبل و بعد از آن، و نحوه انتخاب متخصص مناسب می‌پردازیم تا شما بتوانید با اطمینان و آرامش این درمان را پشت سر بگذارید.

 

 

 

کشیدن ریشه دندان

در بیشتر موارد فراین  جراحی ریشه دندان با فشاری مختصر انجام می‌شود و به کار بیشتری احتیاج نیست. هر دندانپزشکی هم از عهده این کار بر می‌آید ولی در برخی موارد که  احتمال بیرون کشیدن ریشه به سادگی وجود ندارد، مورد به متخصص جراحی ارجاع داده می‌شود. جراح دندانپزشک به دلیل مهارت و تخصص بیشتر عمل بیرون کشیدن ریشه را با آسیب کمتر و سریع‌تر انجام خواهد داد. در نتیجه بعد از عمل، تورم و درد و کبودی و خونریزی جزئی خواهد بود. 
عمل جراحی ریشه دندان مانند هر عمل جراحی دیگری کاری اضطراب‌آور است و طبیعی است که قبل از انجام آن مضطرب و ناراحت باشید و حتی کمی بترسید. اما امتحان کردن روش‌های کنترل اضطراب بدون شک به شما کمک خواهد کرد. ختی برخی موارد به بیماران داروی آرام‌بخش تزریق می‌شود.
جراح دندانپزشک قبل از انجام عمل بوسیله اشعه ایکس از محل جراحی تصویربرداری خواهد کرد. سپس داروی بی‌حس کننده را تزریق می‌کند. سپس او لثه را با تیغ می‌برد و کنار می‌زند تا به ریشه دندان برسد. اگر ریشه دندان در عمق فرو رفته باشد و به استخوان فک نزدیک‌تر باشد عمل پیچیده‌تر می‌شود. کل عمل بیش از ده دقیقه طول نخواهد کشید. بیست و چهار ساعت بعد درد و تورم به اوج می‌رسد. تا یک هفته بعد از بیرون کشیدن ریشه احساس  درد می‌کنید. 
درد و تورم و خونریزی بعد از بیرون استخراج ریشه دندان وجود خواهد داشت. به احتمال فراوان دندانپزشک برای شما آنتی‌بیوتیک و مسکن تجویز می‌کند.  
حفره خالی دندان باید تمیز نگه داشته شود. قرقره آب نمک ولرم و استفاده از دهانشویه برای شست‌‌وشوی محل عمل و تمیز نگه داشتن آن توصیه می‌شود.
هر دندان دو بخش دارد. بخش رویی و بیرونی که تاج دندان شناخته می‌شود و بخش زیرین و داخلی که ریشه دندان است. ریشه دندان از یک طرف به تاج دندان و از یک طرف به نوک ریشه ختم می‌شود. وقتی که دندانپزشک شما تصمیم می‌گیرد تا دندانی را بکشد احتمال دارد که همه چیز مطابق میل بیمار و برنامه دندانپزشک پیش نرود.

در چنین حالتی احتمال دارد تاج دندان بشکند و دندان درسته و کامل بیرون کشیده نشود و ریشه در بین لثه باقی بماند. اما یک حالت بدتر هم وجود دارد و آن این است که تاج دندان و ریشه بیرون کشیده شوند ولی نوک ریشه در زیر لثه باقی بماند. به هر روی کشیدن با کشیدن دندان ریشه ممکن است در وضعیتی ناهنجار قرار بگیرد.
در چنین حالتی امکان دارد دندانپزشک شما دو تصمیم بگیرد. اگر در آینده بخواهید بجای دندان کشیده‌تان ایمپلنت بگذارید پس او تصمیم می‌گیرد که نوک ریشه  دندان را خارج کند. ولی در صورتی که به دنبال کاشت ایمپلنت نباشید او تصمیم می‌گیرد که نوک ریشه دندان را همان جایی که بوده است نگه دارد. این تصمیم دوم یک خطر بزرگ به همراه دارد چه بسا دندان و ریشه آن پوسیدگی داشته باشد که به نوک ریشه هم رسیده باشد. در چنین حالتی نوک ریشه دندان شما که در عمق لثه و نزدیک استخوان فک است به محل رشد و تکثیر باکتری و عفونت تبدیل خواهد شد.
بنابراین در صورتی که نوک ریشه دندان در فک شما باقی‌ماند بهتر است با مشورت دندانپزشک‌تان بهترین تصمیم را درباره‌اش بگیرید و آن را به حال رها نکنید. این یکی از مهم‌ترین چالش‌های جراحی ریشه دندان است. 
 

استخراج ریشه دندان؛‌ چرا ریشه دندان کج می‌شود؟

در برخی موارد امکان دارد دندان شما چه در بخش تاج آن و چه در بخش ریشه به شکل بد رشد کند و پیچ بخورد یا ریشه آن نابجا و کج شود و به دندان‌ها یا استخوان فک شما یا سینوس‌هایتان فشار بیاورد. دندان با ریشه کج نوعی اختلال به حساب می‌آید. برای بدشکل شدن و کج شدن دندان و ریشه آن دلایل کمی وجود دارد. ژنتیک و ابتلا به بیماری، وجود کیست و تومور، وجود دندان اضافی، باقی ماندن دندان‌های شیری یا دندان‌های ناقص رشد کرده یا آسیب به دندان‌های شیری از جمله عواملی هستند که باعث رشد دندان با ریشه کج می‌شوند.
اگر این اختلال در سنین بزرگسالی رخ داده باشد برای پیشگیری از آن نمی شود کاری کرد اما معمولا توصیه می شود تا در سنین کودکی از آسیب به دندان های شیری جلوگیری شود تا در آینده مشکل رشد دندان با ریشه کج بوجود نیایید. 
مراجعه منظم به دندانپزشک در سنین بزرگسالی هم از شدت کج شدن ریشه دندان جلوگیری می‌کند. دندانپزشک بعد از تشخیص این عارضه با تصویربرداری اشعه ایکس با توجه به نیاز و ویژگی‌های بیمار و حجم و شدت کج بودن ریشه دندان روش‌های درمانی را پیشنهاد می‌دهد. چه بسا امکان داشته باشد که بودن مداخله و تنها با کشش میزان تشکیل ریشه و مقدار فضای اطراف آنرا که تحت فشار است کنترل کرد. اما در مواردی که به سینوس فشار وارد می شود از عصب کشی هم استفاده می کنند. مداخله جراحی و استخراج ریشه دندان هم روش درمانی توصیه شده است. استخراج ریشه دندان یکی از کارهای سخت در دندان‌پزشکی است. چه برای بیمار و چه برای دندان‌پزشک.
 

جراحی ریشه دندان؛ در چه صورتی دندان جلویی را می‌کشند؟

کشیدن دندان‌های جلو به دلیل اینکه جای خالی آنها تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر روی زیبایی چهره فرد دارد کار چندان رایجی نیست. برای همین هم استخراج ریشه دندان جلو چندان متداول نیست. دندانپزشکان معمولا در مورد نگه داشتن بندهای جلو وسواس زیادی به خرج می‌دهند تا آنها را حفظ کنند و در صورت آسیب یا پوسیدگی آنها را به گونه‌ای ترمیم می‌کنند تا بخش پر شده دیده نشود. مثلا به جای مواد رایج پر کردن دندان که رنگ تیره دارد از کامپوزیت‌هایی به رنگ خود دندان برای پر کردن دندان جلو استفاده می‌کنند. اما با وجود رعایت تمام جوانب گاهی چاره ای به جز کشیدن دندان بالا وجود ندارد. در برخی موارد دندان‌های جلویی کشیده می‌شوند چون حجم و مقدار پوسیدگی در آنها به حدی رسیده است که وجود عفونت برای سلامتی فرد خطر به همراه دارد. جراحی ریشه دندان جلو برای جلوگیری از رشد نکردن فک و جا باز کردن برای دندان‌های دیگر هم یکی از دلایل کشیدن دندان جلو است. در برخی موارد امکان دارد در فک فرد دندان اضافی وجود داشته باشد و یا دندانی در زیر لثه به صورت ناقص رشد کرده باشد که در چنین مواردی هم کشیدن دندان تجویز می‌شود. ابتلا به عارضه دندان کوسه هم یکی از دلایل کشیدن دندان جلو است. عارضه دندان کوسه‌ای به عارضه گفته می‌شود که فرد در پشت ردیف دندان‌هایش یک ردیف اضافی دندان دارد در چنین حالتی بهتر است دندان‌های ردیف اضافی که بیشتر آنها ناقص هم هستند کشیده شوند. احتمال اینکه عارضه دندان کوسه بر روی کیفیت حرف زدن فرد مبتلا اثر بد بگذارد هم دور از ذهن نیست و وجود دارد. بعضی دندان‌ها در قسمت جلو هم به دلیل نشست لثه در جای خود شل می‌شوند که کشیدن آنها هم توصیه می‌شود. شل شدن و کشیدن دندان جلویی در افرادی که تحت پرتو درمانی برای مداوای بیماری سرطان هستند هم بسیار شایع است. 
در بخش بعدی به این سوال جواب می‌دهیم که قیمت استخراج ریشه دندان چقدر است؟
 

هزینه کشیدن ریشه دندان چگونه تعیین می‌شود؟

رفتن به دندانپزشکی کار چندان خوشایندی نیست و هیچ کس دوست ندارد روی یونیت دندانپزشکان بنشیند و صدای تراشیدن دندانش با مته را بشنود. با این حال ممکن است کار به جایی بکشد که نه تنها دندان که  جراحی ریشه دندان هم ضروری به نظر برسد. اما در کنار اضطراب و نگرانی مراجعه به دندانپزشکی، هزینه‌های دندانپزشکی هم باعث می شود تا بیماران برای مراجعه به دندانپزشک تمایلی نداشته باشند . فهرست هزینه‌های کشیدن دندان شامل  یک طیف گسترده می‌شود و  ثابت نیست. عوامل زیادی در کار تخمین و تعیین قیمت کشیدن دندان دخیل هستند و مورد یک بیمار را نمی‌شود به تمام بیماران تعمیم داد. مهم‌ترین عامل دخیل در تعیین هزینه کشیدن دندان فوریت است. درد دندانی که به یکباره به دلیل خوردن غذای شیرین در نیمه شب شروع شده است باعث می‌شود که دندانپزشک خارج از ساعات معمول پذیرش به مطب یا کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند. طبعا کار فوری و فوتی هزینه بیشتری در بر خواهد داشت چرا که کاری که سریع انجام شود  احتیاج به مراقبت‌های بیشتری هم دارد. دومین عامل تعیین کننده قیمت هزینه کشیدن دندان محل قرار گرفتن دندان است. به طور کلی هرچه دندان در بخش عقبی فک قرار گرفته باشد برای کشیدن آن هزینه بیشتری پرداخت. به همین دلیل کشیدن دندان آسیابی از دندان‌های جلویی و نیش گران‌تر تمام می‌شود. گاهی استخراج ریشه دندان زیر لثه سخت‌ و بسیار پرهزینه خواهد بود. پیچیدگی عملیات کشیدن هم عاملی دیگر است. چرا که موارد پیچیده احتیاج به تخصص دارد و برای کشیدن دندان عقلی که در فک مخفی شده یا ریشه دندانی که زیر لثه است به تخصص یک متخصص جراح فک و صورت باید کمک گرفت. در نتیجه اگر دندان شما را یک متخصص جراح درمان کند طبیعی است که پول بیشتری پرداخت می‌کنید. 
کشیدن دندان به نظر کار ساده است  فک بیمار  با داروی بی حسی موضعی بی حس می‌شود و بعد از اینکه بیمار درد را احساس نکرد دندانپزشک کارش را شروع می‌کند. اما هستند بیمارانی که برای انجام عمل جراحی دندانشان احتیاج به بیهوشی کامل دارند. طبیعی است یک بی‌حسی موضعی بسیار ارزانتر از یک بیهوشی کامل تمام می شود . دست آخر محل انجام کشیدن دندان شماست . اگر این کار در درمانگاه یا بخش عمومی یک بیمارستان انجام شود بسیار ارزانتر از یک مطب لوکس و مجلل در مناطق بالای شهر خواهد بود.
 

دندانپزشک چه زمانی برای جراحی ریشه دندان اقدام می‌کند؟

در صورتی که هنگام  استخراج ریشه دندان، دندان شکست و به پالپ آسیبی نرسید و ریشه بدون تحرک باقی ماند و زخم محل جراحی هم بسته شد. می‌شود ریشه را رها کرد تا زمان مناسب برسد البته این کار به تمایل بیمار برای کاشت ایمپلنت هم بستگی دارد. اگر دندانپزشک بخش حیاتی ریشه را حفظ کند استخوان آلوئول حفظ می‌شود که در این صورت اگر بعدها بخواهد ایمپلنت دندان بکارد از این استخوان استفاده می‌کنند. همه این‌ها مواردی است که می‌تواند روی نحوه جراحی ریشه دندان اثر بگذارد.
جراح دندانپزشک در هنگام جراحی به دندان‌های مجاور و بافت‌های عصبی و عروق اطراف محل حراجی هم دقت می‌کند تا آسیب نبیند. اگر جابجایی و بیرون کشیدن به سینوس یا شکستگی استخوان حامی آلوئول منتهی شود پس جراح در جابجایی و کشیدن دندان خراب تجدید نظر می‌کند.
 

برای استخراج ریشه دندان شیری به چه مواردی توجه کنیم ؟

آیا کشیدن دندانی که فقط ریشه دارد ضروری است؟ اجازه دهید این مسئله را با مثال دندان‌های شیری تشریخ کنیم. برای کشیدن دندان های شیری بالایی و جلویی و پایینی و نیش از همان حرکاتی استفاده می‌شود که برای بیرون کشیدن جانشینان دائمی آنها استفاده می‌شود. هنگام کشیدن دندان‌های آسیایی عقبی باید بسیار دقت کرد چرا که این دندان‌ها ریشه‌های متفاوتی دارند و از جانب دندان‌های پیش آسیایی محدود شده شده‌اند. دندان‌پزشک باید دقت کند هنگام کشیدن دندان‌های  شیری خیلی به دندان‌های دائمی نزدیک نشود. دندانپزشک برای استفاده از انبر فورسپس دقت زیادی لازم دارد چرا که امکان دارد به غشای پریودنتال را هم بالا بکشد و در نتیجه زیر ریشه دندان دائمی هم فضا ایجاد شود و در آن محل شاهد تشکیل عفونت باشیم. هرگونه سهل انگاری در این فرایند می‌تواند به  جراحی ریشه دندان منجر شود.

 

نحوه جراحی ریشه دندان چگونه است؟

دندانپزشک برای کشیدن دندان‌ها و ریشه‌های آن باید متناسب با هر دندان و محل رویش آن  در دهان توجه کند. 
دندان‌های نیش بالایی و نیش‌ها ریشه مفرد و مخروطی دارد برای همین با یک حرکت هدفمند چرخشی کشیده می‌شوند. اگر ریشه دندان نیش فوقانی مسطح شده باشد و با چرخش بیرون نیاید دندان‌پزشک از وسیله‌ای به نام بوکال استفاده می‌کند و کمی گونه شما را به عقب می‌زند.
دندان پیشا آسیایی هم به دلیل ریشه دوگانه در حال خود سفت هستند و برای بیرون کشیدن آنها به حرکت بوکال و چرخش نیاز هست. اگر این جزئیات رعایت نشود امکان شکستن تاج دندان وجود دارد و حتی ممکن است کار به  استخراج ریشه دندان بکشد.
دندان‌های آسیایی بالا اول و دوم دارای سه ریشه هستند و تا حدودی مسطح هستند. این دندان‌ها دو ریشه بوکال دارند. موقع کشیدن این دندان‌ها بارید فشار ثابت باشد و روبه بالا و برای بیرون کشیدن دندان بهتر است کمی صبور باشیم. دندان‌های آسیایی پایینی هم به همین شکل کشیده می‌شوند با این تفاوت که فشار دست دندان‌پزشک روبه پایین است. 
هرچه به سمت عقب فک می‌رویم کشیدن دندان‌ها و جراحی ریشه دندان بدون درد سخت‌تر می‌شود. دندان‌های آسیایی بالا ریشه‌های متفاوتی دارند. چون ریشه‌های چندگانه دارند ولی این ریشه‌ها بسیار ظریف هستند. کشیدن آنها هم شبیه بقیه‌دندان هاست با این تفاوت که دسترسی به آن سخت است. 
دندان‌های آسیایی پایینی ریشه‌های نابجا زیاد دارند و در مواردی ریشه دندان کج و مورب است. همیشه برای کشیدن آنها باید از رادیوگرافی استفاده کرد.‌ امکان دارد روش باز و ترانس آلوئولار هم برای کشیدن آنها لازم  شود.

 

استخراج ریشه دندان تکی و ریشه دندان چندگانه

دندانپزشکان برای جراحی ریشه دندان بالا و دندان کرسی از روش متفاوتی استفاده می‌کنند که بستگی به تعداد ریشه‌ها دارد. اگر ریشه تکی باشد به یک شکل و اگر سه تایی باشد به شکلی دیگر، جراحان ریشه‌های سه گانه دندان را با برش‌هایی دقیق از لثه از ریشه‌های مخروطی خلفی جدا می‌کنند و هر ریشه را با بافت اطرافش به ریشه‌های منفرد تقسیم می‌کنند تا برای کشیدن با مشکل کمتری مواجه شوند. بدین شکل دندان به راحتی کشیده می‌شود  و دندان‌های مجاور بلند نمی‌شوند. از همین روش برای کشیدن دندان‌های قدیمی هم استفاده می‌شود و تنها تفاوت کمی وجود دارد.
 

سخن پایانی

کشیدن ریشه دندان، هرچند گاهی اجتناب‌ناپذیر است، اما فرآیندی حساس و تخصصی محسوب می‌شود که نیازمند دقت و تجربه فراوان است. انتخاب یک متخصص ریشه دندان ماهر می‌تواند تفاوت چشمگیری در کیفیت درمان، کاهش درد و پیشگیری از عوارض احتمالی داشته باشد. مراقبت‌های قبل و بعد از کشیدن ریشه نقش مهمی در روند بهبودی دارند؛ از جمله رعایت بهداشت دهان، پرهیز از مصرف غذاهای سفت و گرم و استفاده منظم از داروهای تجویز شده. همچنین پیگیری و مراجعات منظم پس از کشیدن ریشه، به تشخیص به موقع هر گونه عفونت یا مشکل احتمالی کمک می‌کند. به خاطر داشته باشید که کشیدن ریشه دندان تنها زمانی انجام می‌شود که درمان‌های دیگر مثل عصب‌کشی یا ترمیم موفقیت‌آمیز نباشند، بنابراین مشاوره دقیق و انتخاب بهترین متخصص، قدم نخست برای حفظ سلامت دهان و دندان است. اگر شما هم به دنبال یک متخصص ماهر برای کشیدن ریشه دندان هستید، حتماً به سوابق، تخصص و نظرات بیماران قبلی توجه کنید تا بهترین نتیجه را کسب نمایید و سلامت دهانتان را حفظ کنید.