دلایل درد لثه بعد از عصب کشی و چگونگی مدیریت آن
در این مقاله به موضوع درد لثه بعد از عصب کشی می‌پردازیم که عموماً بعد از ترمیم ریشه اتفاق می‌افتد. در واقع متخصص عصب کشی پس از تشخیص دندان مشکل‌دار به وسیله ابزار دندانپزشکی لایه مینای دندان را می‌تراشد و وارد بافت هم‌بند و میانی دندان به نام پالپ می‌شود و در این مرحله دندانپزشک پوسیدگی را جمع‌آوری و دندان را تخلیه می‌کند تا بتواند بخشی از پالپ و دندان را که هنوز سالم مانده است نجات دهد. در ترمیم برای اینکه مراجعه‌کننده احساس درد نداشته باشد عصب‌ها سوزانده می‌شوند و به جای آنها عصب مصنوعی جای‌گذاری می‌شود. عصب‌های مصنوعی نخ‌های پلاستیکی نازکی هستند که در قسمت ریشه دندان قرار داده می‌شوند و دندان به اصطلاح عایق‌بندی می‌شود تا احساس درد وجود نداشته باشد و سرما و گرما اذیت‌کننده نباشد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
دلیل اصلی درد لثه بعد از عصب‌کشی به ناموفق بودن ترمیم مربوط است. در عصب‌کشی پزشک پوسیدگی را از بین می‌برد تا دندان و دندان‌های دیگر سالم بمانند و عفونت به آنها سرایت نکند.
وقتی پس از ترمیم هنوز احساس درد دارید، به احتمال زیاد عفونت به صورت کامل تخلیه نشده و بخش‌هایی از آن در لثه باقیمانده است. در مجموع درد لثه دندان عصب‌کشی شده را نباید دست کم گرفت.
اگر بعد از ترمیم در ریشه‌های دندان یا در لثه خود احساس درد دارید به احتمال زیاد عفونت به جای دیگری هم سرایت کرده است. احتمال دیگری می‌تواند این باشد که در بین جلسات عصب‌کشی وقفه ایجاد شده و تاج دندان به موقع روی دندان آسیب‌دیده قرار نگرفته است. مورد اخیر فعالیت دوباره باکتری‌ها را در پی دارد.
به طور کلی تورم و درد لثه بعد از عصب‌کشی بسیار رایج و دلیل اصلی آن به این موضوع برمی‌گردد که هنگام ترمیم و برداشتن پالپ دندان، عصب اصلی هم دست کاری شده و همین موضوع باعث می‌شود تا تمام اعضا و بافت‌های متصل به عصب اصلی ملتهب شوند.
ترمیم باید همراه با پر کردن دندان باشد؛ در غیراینصورت امکان بازگشت درد وجود دارد.
به طور کلی عصب‌کشی مانند قطع کردن یک عضو است؛ اما در مقیاس بسیار کوچک‌تر. بنابراین، طبیعی است که با درد و تورم همراه باشد. لثه‌ها هم از این قانون مستثنی نیستند و پس از ترمیم دندان، متورم و دردناک می‌شوند؛ اگر دندانپزشک هنگام تخلیه و پر کردن دندان به درستی عمل نکند و دندان را موقت و ناهموار پر کند احتمال آسیب زدن به لثه و دردناک شدن آن وجود دارد.
دندانپزشک هنگام عصب‌کشی، کانال‌های عصب‌های منتهی به دندان‌ها را تمیز می‌کند؛ اگر کار تمیز کردن کانال‌ها ناقص انجام یا عفونت ایجاد شود یا ریشه کامل تخلیه نشود؛ باز هم امکان بازگشت درد وجود دارد.
شکستگی ریشه دندان هم ممکن است پس از ترمیم اتفاق بیفتد. گاهی اوقات هم احتمال دارد ریشه دندان شکل پیچیده‌ای داشته و هنگام عصب کشی به آن آسیب وارد شود. این پیچیدگی دسترسی پزشک به ناحیه آسیب‌دیده سخت می‌کند؛ به همین دلیل دندانپزشک ممکن است نتواند تمام عفونت را از درون دندان خارج کند.
علت درد لثه دندان عصب کشی شده می‌تواند نشانه تحریک، عفونت یا آسیب‌دیدگی به ساختار و بافت لثه یا دندان‌ها باشد.
علت اصلی سوزش لثه عوامل زیر است:
- التهاب لثه: عواملی مانند تجمع پلاک و سنگ زدایی ناکافی می‌تواند منجر به التهاب لثه شده و درد لثه را ایجاد کند.
- عفونت: عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث درد و تورم لثه شوند.
- آسیب‌دیدگی: آسیب‌دیدگی به لثه می‌تواند ناشی از مسواک زدن نادرست هم باشد.
- بیماری‌های دیگر: برخی بیماری‌های دیگر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های ایمنی و کمبود ویتامین می‌توانند عامل سوزش لثه باشند.
برای درمان سوزش لثه پس از ترمیم می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- بهداشت دهان و دندان: مراقبت مناسب از دهان و دندان‌ها، شامل مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندانی و استفاده از آب دهانی ضد باکتریال می‌تواند به بهبود سوز لثه کمک کند.
- استفاده از دهان‌شویه ضد التهاب: استفاده از دهان‌شویه حاوی مواد ضد التهاب می‌تواند به کاهش التهاب و سوزش لثه کمک کند.
- مصرف غذاهای نرم و خنک: مصرف غذاهای نرم و خنک می‌تواند به کاهش درد لثه کمک کند.
- مصرف داروهای ضد التهاب: در برخی موارد، مصرف داروهای ضد التهاب می‌تواند به کاهش درد لثه کمک کند.
- مراجعه به دندانپزشک :درد شدید و مزمن، مراجعه به دندانپزشک برای تشخیص و درمان مناسب الزامی است.
درد لثه پس از ریشه‌درمانی می‌تواند به دلیل چندین عامل مختلف از جمله عفونت، واکنش آلرژیک، تشکیل خونریزی یا تحریک لثه باشد.
در ادامه به توضیح هر یک از این عوامل می‌پردازیم:
- عفونت: وجود عفونت در اطراف استخوان ریشه دندان می‌تواند به علت عدم درمان صحیح ریشه دندان یا نشتی مواد ضد عفونی‌کننده در طول عمل ترمیم باشد.
- واکنش آلرژیک: برخی از افراد ممکن است به مواد استفاده شده در عمل عصب کشی حساسیت داشته باشند و واکنش آلرژیک نسبت به این مواد نشان دهند. این واکنش می‌تواند باعث تورم و درد لثه شود.
- تشکیل خونریزی: در طول عمل ترمیم، خونریزی ممکن است به دلیل تحریک لثه یا نشتی مواد ضد عفونی‌کننده اتفاق بیفتد.
- تحریک لثه: در طول عمل عصب کشی، لثه ممکن است به طور غیر مستقیم تحریک شود. این تحریک می‌تواند باعث تورم لثه شود.
- انقباض فک: یکی از دلایل درد لثه بعد از عصب‌کشی انقباض مدام فک و صورت یا مدام باز نگه داشتن فک حین انجام عمل است که بعد از مدتی رفع می‌شود.
- تزریق‌های زیاد و عمیق: اگر دندانپزشک برای بی‌حس کردن دهان و دندان از تزریق‌های زیاد و عمیق استفاده کند احساس درد پس از پایان بی‌حسی ایجاد می‌شود. این درد به گونه‌ای است که شما محل فرو رفتن سوزن‌های آمپول بی‌حس‌کننده را حس می‌کنید.
- لثه حساس‌تر: به طور طبیعی بعضی افراد دندان و لثه حساس‌تری دارند و در صورت استفاده از خدمات دندانپزشکی بیشتر این درد را احساس می‌کنند.
- آسیب بافت اطراف دندان: توجه داشته باشید که امکان دارد فعل و انفعالات انجام‌شده روی دندان به بافت‌های اطراف محل دندان آسیب زده و التهاب یا حساسیت را بیشتر کند.
- روکش موقت: همان‌طور که اشاره شد دندانپزشکان در برخی موارد پس از ریشه‌درمانی از روکش موقت فلزی برای پوشاندن دندان استفاده می‌کنند. امکان دارد تاج این روکش بلند باشد و شما هنگام بستن فک خود مجبور باشید از بالا یا پایین به این روکش فشار وارد کنید. در برخی موارد احتمال اینکه با جویدن مواد غذایی سخت لبه‌های روکش موقت وارد لثه و بافت اطراف دندان ترمیم‌شده شود وجود دارد. همین اتفاق باعث می‌شود تا در محل روکش احساس درد در لثه کنید و حتی خونریزی داشته باشید.
برای تسکین درد لثه پس از ریشه‌درمانی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- متخصص عصب کشی ممکن است برای رفع ناراحتی و درد، داروهای بدون نسخه را برای مصرف چند روز تجویز کند.
- باکتری‌ها عامل اصلی ایجاد عفونت در لثه و پوسیدگی دندان هستند. پس طبیعی است پس از عصب‌کشی مقداری باکتری در محل، باقیمانده باشد. بهتر است از آنتی‌بیوتیک به مدت ۷۲ ساعت استفاده کنید. معمولاً دندانپزشکان بعد از ترمیم، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. به یاد داشته باشید دوز دارو را تا انتها ادامه دهید و خوردن آن را نیمه‌کاره رها نکنید.
- قرار دادن یک بسته یخ روی ناحیه دردناک می‌تواند به تسکین درد و التهاب لثه کمک کند.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. مراقبت‌های پیشگیرانه مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به درمان و بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند؛ به ویژه اگر عفونت دندان باعث تورم و آبسه لثه شده باشد باید تا چند روز از خمیردندان ضد حساسیت برای مسواک زدن استفاده کنید.
- اگر نگران هستید که هنگام خوابیدن دندان‌قروچه کنید و به محل عصب کشی شده فشار وارد شود از گارد شب استفاده کنید. ماهیچه‌های اطراف فک را ورز بدهید و از تکنیک‌هایی استفاده کنید که ماهیچه‌ها را آرام می‌کنند.
- هنگام غذا خوردن غذای نرم بخورید. از جویدن بیش از اندازه غذا پرهیز و سعی کنید غذای شما سفت و سخت نباشد. بعضی از دندانپزشکان پس از انجام ترمیم یا اعمال دندانپزشکی از مراجعه‌کننده می‌خواهند که برای کمپرس و بهبود محل آسیب‌دیده بستنی بخورد. سرمای بستنی کار کمپرس آب سرد را انجام می‌دهد و باعث می‌شود تا جریان خون در محل آسیب‌دیده کمتر شود و احساس درد کاهش یابد.
- هر چه پوسیدگی گسترده‌تر باشد دندانپزشک برای حفظ دندان، اقدامات مراقبتی بیشتری در نظر می‌گیرد. روکش موقت قرار دادن روی دندان یا تجویز ساخت روکش دائمی یکی از این اقدامات است.
- روکش موقت را دستکاری نکنید و هنگام قالب‌گیری و ساخت روکش دائمی و چسباندن آن و تراش روکش دائمی حوصله به خرج دهید و روکشی را انتخاب کنید که در دهان شما متناسب با دیگر دندان‌ها باشد و تاج بلند نداشته باشد.
- اگر دندانپزشک برای شما روکش موقت تجویز کرده است هنگام غذا خوردن بسیار دقت کنید. از خوردن غذاهای بسیار چسبناک یا خمیری شکل بپرهیزید. از گاز زدن و جویدن میوه‌ها و غذاهای سفت پرهیز کنید.
- بعد از ریشه‌درمانی برای اجتناب از درد از خوردن الکل، نوشیدنی‌های الکلی، کشیدن سیگار و دخانیات تا مدتی بپرهیزید.
- قرقره کردن آب‌نمک ولرم و کمپرس گرم و سرد در ۲۴ ساعت اول پس از درمان، دندان‌درد ناشی از ریشه‌درمانی یا پر کردن دندان را کاهش می‌دهد.
در نهایت باید بگوییم که اگر ترمیم دندان انجام داده‌اید و مدتی هم از درمان گذشته است و آنتی‌بیوتیک هم مصرف کرده‌اید؛ اما همچنان درد لثه بعد از عصب کشی دارید؛ احتمال اینکه مشکلی وجود داشته باشد، هست؛ ولی به احتمال زیاد این مشکل قابل رفع است. شما باید دوباره به دندانپزشک مراجعه کنید و علت را جویا شوید در بسیاری از موارد احتمال اینکه عفونت کماکان وجود داشته باشد، هست. در بدترین حالت اگر مشکل حل نشود دندانپزشک جراحی اپیکوکتومی انجام می‌دهد یا دندان را می‌کشد. اپیکوکتومی به جراحی جزئی بر روی نوک ریشه دندان گفته می‌شود. به هر صورت سوز لثه پس از ترمیم می‌تواند خیلی‌ها را مضطرب کند. برای اینکه گرفتار این اضطراب نشوید، می‌توانید از خدمات مشاوره‌ای و درمانی استفاده کنید. کلینیک ما یکی از مراکزی است که می‌تواند این خدمات را با کیفیت خوبی در اختیار شما قرار دهد.