"دندان عقل چند ریشه دارد؟"+ مهم‌ترین مزایای کشیدن دندان‌عقل
"دندان عقل چند ریشه دارد؟" دندان‌های عقل معمولاً یک تا چهار ریشه دارند. تنوع در تعداد ریشه‌ها به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، محیط دهان و زمان رویش دندان بستگی دارد. دندان آسیای سوم معمولاً بین ۱۸ تا ۲۵ سالگی رشد می‌کند. وجود این دندان ممکن است مشکلاتی را برای دهان و فک ایجاد کند. به توصیه متخصص ریشه دندان به‌محض سرباز کردن این دندان سریعاً آن را بکشید.
دندان‌های عقل هیچ وظیفه‌ای ندارند، نه به جویدن غذا کمک می‌کنند و نه باعث مقاومت دندان‌های دیگر می‌شوند. اما اگر عفونی شوند و یا آسیب ببیند، می‌توانند به دردسری عظیم و البته دردناک تبدیل شوند. این دندان‌ها به‌خاطر شرایط رشد و موقعیتشان در فک و همچنین تعدد ریشه‌هایشان به‌سختی تمیز و یا درمان می‌شوند. ما در این مطلب سعی داریم همه ناگفته‌ها و حقایق و اینکه دندان عقل چندتا ریشه دارد؟ را به شما بگویم.
آنچه در ادامه میخوانید:
دندان‌عقل (Wisdom tooth) از سری دندان‌های دائمی است که به‌عنوان آخرین دندان در دهان هر فردی رشد می‌کند. همان‌طور که گفتیم رشد دندان قسمت عقل از 17 سالگی آغاز و روند تکمیل آنان تا 25 سالگی ادامه می‌یابد. البته ممکن است این دندان‌ها زودتر از بازه زمانی گفته‌شده رشد کنند، اما معمولاً در همین سنین افراد چه زن و چه مرد می‌توانند دندان‌های عقل خود را در فک پایین یا بالا مشاهده کنند. اما با چشم معمولی نمی‌توان فهمید که دندان عقل چند ریشه دارد و اصلاً چند دندان قسمت عقل در دهان وجود دارد.
اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، مانند ریشه باقی دندان‌ها بسیار مهم است. سومین دندان مولار، سومین مجموعه از دندان‌های آسیاب (مولار) هستند و به دلیل موقعیتشان در دندان، به‌سختی تمیز می‌شوند و اگر باقی‌مانده غذا میان این دندان‌ها بماند، ممکن است عفونی شوند.
عفونت تنها مشکل دندان‌های عقل نیست و این دندان‌ها ممکن است پوسیده هم بشوند. به طور معمول اگر این دندان‌ها پوسیده یا عفونی شوند، توصیه دندان‌پزشک کشیدن آن است، چراکه به باور بسیاری از دندان‌پزشکان، دندان قسمت عقل دندان اضافه و بی‌مصرفی است.
اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، از نظر دندان‌پزشکان اهمیت چندانی ندارد و تنها کشیدن آنان را سخت‌تر می‌کند. اگر نحوه قرارگرفتن دندان‌ها به‌گونه‌ای باشد که به فک و باقی دندان‌ها فشار مضاعف وارد کند، بازهم توصیه دندان‌پزشکان تنها جراحی و کشیدن آنان است و مهم نیست که تعداد ریشه‌های دندان عقل چندتا ست.
هر فرد چند دندان‌عقل دارد
پیش از آنکه به این پرسش پاسخ دهیم که دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، بهتر است برای اطلاع بیشتر شما بگویم افراد معمولاً تا 25 سالگی می‌توانند دندان‌های عقلشان را در انتهای فک و پشت دهان ببینند. در برخی از افراد این دندان‌ها از سن 17 سالگی قابل‌مشاهده است و در برخی دیگر حتی زودتر.
همچنین در پاسخ به این پرسش که هر انسان چند دندان آسیای سوم دارد، باید گفت هر فرد بالغی به طور متوسط چهار سومین دندان مولار دارد. با این حال برخی از افراد ممکن است تعداد دندان قسمت عقل کمتری داشته باشند و حتی بدون سومین دندان مولار هم متولد شوند.
طبق گزارش‌های منتشرشده بین 20 تا 25 درصد از مردم جهان، کمتر از چهار دندان آسیای سوم دارند و بنابراین اینکه تمام افراد تعداد دندان‌های عقلشان چهار عدد باشد، حدود چهار درصد است. این نکته را هم در نظر داشته باشید، برخی از افراد به غیر از این چهار سومین دندان مولار ، دندان قسمت عقل اضافی هم دارند.
اما اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، نیز می‌تواند از هر فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اما اگر فضای کافی برای رویش دندان‌عقل وجود نداشته باشد، ممکن است برای افراد ناراحتی و مشکلات متعددی را ایجاد کند. دردسری که اکثر مردم آن را تجربه کرده‌اند و درنهایت مجبور شدند دندان آسیای سومشان را جراحی کنند.
اما اینکه این دندان در فک پایین قرار می‌گیرند یا فک بالا، در بسیاری از مواقع مهم‌تر از آن است که دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند. به طور طبیعی هر فردی دو سومین دندان مولار در فک بالا و دو دندان قسمت عقل در فک پایین دارد. این دندان‌ها همچنین به سه صورت رشد می‌کنند؛ سومین دندان مولار روییده، دندان آسیای سوم نهفته و سومین دندان مولار نیمه نهفته؛ هر یک را در ادامه برای شما توضیح خواهم داد.
دندان قسمت عقل روییده: اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، به نحوه رویش آن وابسته نیست. اما اگر دندان‌عقل فضای کافی برای رشد داشته باشد و مشکلی هم ایجاد نکند، به آن دندان آسیای سوم روییده می‌گویند. برخی از دندان‌پزشکان بر این باورند، در چنین شرایطی بهتر است سومین دندان مولار جراحی نشود. این در حالی است که برخی دیگر می‌گویند این دندان‌ها هم اضافی هستند و کشیدنشان گزینه بهتری است. هر فردی ممکن است حتی چهار دندان قسمت عقل روییده داشته باشد.
دندان‌عقل نهفته: اما اگر دندان آسیای سوم در فک باقی بماند و نتواند از لثه‌ها خارج شود به آن سومین دندان مولار نهفته می‌گویند. در اینجا هم مهم نیست که دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، چراکه فرد ممکن است اصلاً متوجه وجود این دندان در دهان خود نشود. در اغلب موارد پس از رادیولوژی، افراد متوجه وجود دندان قسمت عقل نهفته خود می‌شوند. توصیه دندان‌پزشکان در چنین مواردی، کشیدن و جراحی است.
اگر این دندان‌ها در فک باقی بمانند، ممکن است قسمتی از فک را از بین ببرند. نخستین دندان‌عقل نهفته حدود 15 هزار سال قبل در اسکلت یک زن بین 25 تا 35 ساله کشف و این نظریه مطرح شد که وجود دندان‌های نهفته یک بیماری مدرن است که دلیل آن تغییرات اخیر در عادات غذایی انسان‌هاست. در ادامه همراه ما باشید تا به شما بیشتر درباره اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند بگوییم.
دندان آسیای سوم نیم نهفته: اگر فردی به‌صورت ژنتیکی و یا ابتلا به بیماری خاصی فک کوچکی داشته باشد، فضای کافی برای رویش سومین دندان مولار وجود ندارد و این دندان‌ها به دلیل عدم رشد کافی به‌صورت نیم نهفته در فک باقی می‌مانند و تنها تاج بیرونی آنان قابل‌مشاهده است. اینکه این نوع از دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، بازهم مهم نیست چراکه دندان‌پزشکان معتقدند آنان هم باید کشیده شوند و ممکن است به لثه آسیب بزنند و به‌اصطلاح باعث آبسه شوند.
به طور کل دندان‌پزشکان به چند دلیل دندان‌های عقل را جراحی می‌کنند:
درد
عفونت
ارتودنسی
پروتزهای دندان
تومور دهانی
آسیب‌های فیزیکی
بدون توجه به اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، اگر کشیدن و جراحی این دندان‌ها در همان ابتدا انجام شود، فرد هم درد کمتری را تحمل می‌کند و هم با عوارض کمتری روبه‌رو خواهد بود. عوارض جانبی دندان‌های عقل برای بزرگسالان بسیار بیشتر است.
حال رسیدم به پاسخ پرسش اصلی که "تعداد ریشه‌های دندان قسمت عقل چند تا است"؛ این دندان‌ها ممکن است یک تا سه ریشه داشته باشند اما گاهی ممکن است تعداد این ریشه‌ها بیشتر هم باشد. اما به‌طورکلی می‌توان گفت که سومین دندان مولار یک ریشه اصلی دارد. تعداد ریشه‌های دندان‌های عقل زمانی اهمیت پیدا می‌کند که نیاز به مراقبت یا درمان خاصی حس شود. همچنین ممکن است که ریشه‌های دندان آسیای سوم همه با یک ریشه واحد ترکیب شود که اغلب به شکل مخروطی است؛ اما این شکل نیز می‌تواند بسیار با هم متفاوت باشد.
همان‌طور که اکنون به‌خوبی می‌دانید هر فردی معمولاً چهار دندان قسمت عقل دارد که دو‌تایی آنان در فک بالا و دو دندان دیگر به طور طبیعی در فک پایین قرار می‌گیرند. میزان ریشه‌ها هم از فردی به فرد دیگر و از دندان به دندانی دیگر متفاوت است؛ از همین رو در پاسخ به این پرسش که دندان‌های عقل بالا چند ریشه دارد، باید گفت که تعداد ریشه‌ها این دندان‌ها هم ممکن است بین یک تا سه ریشه باشد، اما آنان معمولاً یک ریشه دارند.
دندان عقل پایین دارای چند ریشه است؟
هرچقدر دندان آسیای سوم ریشه‌های بیشتری داشته باشد، تاثیر منفی بیشتری بر سلامت دهان و دندان فرد می‌گذارد و به همین دلیل بهتر است که دندان‌های عقل پیش از آنکه ریشه‌های آنان محکم شوند و به طور کامل شکل بگیرند، کشیده شوند. اما در جواب پاسخ به این پرسش که سومین دندان مولار پایین دارای چند ریشه است؟ نیز باید گفت این دندان‌ها نیز می‌توانند بین یک تا سه ریشه داشته باشند. ولی در اغلب موارد ریشه در دندان‌های عقل پایین (مولر سوم فک پایین) بیشتر از دندان‌های عقل بالا (مولر سوم فک بالا) است.
حال که متوجه شدید دندان عقل چند ریشه دارد، شاید تعجب نکنید که بخوانید ریشه این دندان‌ها بزرگ‌تر از دندان‌های دیگر هستند و می‌توانند تا 17 میلی‌متر طول داشته باشد. طول متوسط این ریشه‌ها حدوداً 12 میلی‌متر است؛ هرچند که در برخی از موارد ممکن است طول آن به 6 سانتی‌متر هم برسد. هرچقدر ریشه دندان قسمت عقل طولانی‌تر باشد، تمیزکردن آنان سخت‌تر است و در معرض پوسیدگی بیشتری قرار دارند. همچنین هرچقدر ریشه بزرگ‌تر باشد، در دندان محکم‌تر جای می‌گیرد.
در چنین شرایطی پاسخ اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند،اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند، چراکه تمام این ریشه‌ها در هنگام جراحی باید از دهان و فک خارج شوند. هرچند که ممکن است قسمتی از این ریشه‌ها هنگام تخلیه در جای خود باقی بمانند. این اتفاقی زمانی روی می‌دهد که ریشه‌ها نزدیک به اعصاب یا رگ‌های خونی باشند و یا محکم در استخوان‌های فک فرورفته باشند.
ماندن ریشه‌ها در فک لزوماً مشکل‌آفرین نیست، اما خطر آسیب به دندان‌های مجاور را افزایش می‌دهد. اگر سومین دندان مولار خود را کشیده‌اید و بخش از ریشه از فکتان خارج نشده، فارغ از اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، حتماً به طور منظم برای معاینه نزد دندان‌پزشک بروید. متخصصان می‌توانند از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کنند. طبق گزارش انجمن جراحان دهان و فک آمریکا، حدود 65 درصد از آمریکایی‌ها تا سن 30 سالگی حداقل یکی از دندان‌های عقل خود را کشیده‌اند. فارغ از اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند به‌سلامت آن توجه کنید.
اینکه دندان عقل چند ریشه دارد و یا کجای دندان قرار گرفته و یا حتی مدل رویش این دندان‌ها نهفته یا نیمه نهفته است، تفاوتی در اصل ماجرا ایجاد نمی‌کند و اکثر دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که قبل از واردشدن هرگونه آسیبی به باقی دندان‌های دائمی بهتر است، این دندان‌ها در همان سال‌های اولیه از دهان خارج شوند.
از مزایای دیگر کشیدن دندان آسیای سوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جلوگیری از پوسیدگی
عدم عفونت لثه
تسهیل مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان
کاهش هزینه درمان
جلوگیری از رشد نامنظم دندان‌ها
عدم کج‌شدن ریشه دندان
جلوگیری از بروز بیماری مانند کیست یا تومور دهانی
البته کشیدن دندان‌های عقل عوارضی هم به دنبال دارد که از جمله آنان می‌توان به ایجاد عفونت در محل زخم، تجربه دردی شدید و ممتد، بروز آسیب احتمالی در زمان جراحی و یا کشیدن سومین دندان مولار، ایجاد فشار به دندان‌های مجاور (به‌ویژه اگر دندان آسیای سوم نهفته باشد) اشاره کرد. اما درنهایت اکثر دندان‌پزشکان و متخصصان فک و صورت معتقدند، کشیدن این دندان‌ها که کمکی هم به جویدن غذا نمی‌کنند، مفید و لازم است.
در چنین شرایطی تنها فهمیدن این موضوع که دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، می‌تواند فرآیند و نوع درمان را تغییر دهید. ریشه برخی از دندان‌های عقل چه در فک بالا و چه در فک پایین ممکن است به‌سادگی خارج نشود و کار به جراح بکشد.
تا اینجای مطلب به طور کامل توضیح دادیم که دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند. اکنون می‌خواهیم حقیقت جالب دیگری را برای شما بازگو کنیم. دلیل اینکه دندان‌های عقل اصلاً چرا به وجود می‌آیند تا سال‌ها یک معما بوده است.
این دندان‌ها صدها هزار سال است که هیچ کاری را انجام نمی‌دهند، اما اگر برای لحظه‌ای خود را به‌جای یک زن و مرد ما قبل تاریخ تصور کنید که برای زنده‌ماندن از گوشت خام، ریشه و برگ استفاده می‌کند، متوجه می‌شوید که برای بریدن و جویدن به ابزار قدرتمندی احتیاج دارید.
در اینجا وجود دندان آسیاب سوم یعنی همان دندان آسیای سوم مهم می‌شود. اما امروزه انسان از غذاهای نرم‌تری استفاده می‌کند و ابزار آشپزی مدرن، ضرورت وجود سومین دندان مولار را از بین برده است. به گفته آلن مان، از محققان دانشگاه پرینستون، دندان آسیای سوم "زخمی از تکامل انسان هستند" و وجود آنها نه‌تنها بی‌معنی است، بلکه دردسرساز هم هستند.
محققان بر این باورند همان‌طور که باگذشت قرن‌ها اندازه سر و فک انسان با تکامل بشر تغییر کرده و کوچک شده است، در آینده نیز این تغییرات ادامه می‌یابد و این بدان معناست که نسل‌های بعدی، دیگر سومین دندان مولار نخواهند داشت و اینکه کارایی این دندان‌ها چیست و تعداد ریشه‌های دندان‌های عقل چند تا ست، در آینده‌ای نه‌چندان دور در علم دندانپزشکی کارایی چندانی نخواهد داشت.
دندان‌عقل یا عشق
اینکه دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند، در کره جنوبی چندان مهم نیست؛ چراکه فارغ از دلیل و نحوه رویش این دندان‌ها، به آنان در کره "دندان عشق" می‌گویند. دلیل چنین نام‌گذاری شاعرانه‌ای آن است که این دندان‌ها زمانی سر درمی‌آورند که زن و مرد معمولاً در حال تجربه اولین عشق خود هستند.
اما ژاپنی‌ها نام خلاقانه‌تری برای دندان آسیای سوم دارند: "اواشیرازو" یا "ناشناخته برای والدین". دلیل این نام‌گذاری هم این است که اکثر مردم تا زمانی که سومین دندان مولارشان درمی‌آید، از خانه دور شده‌اند و این موضوع در اغلب موارد برای والدین ناشناخته و مبهم است.
سخن پایانی
اینکه دندان عقل چند ریشه دارد و ریشه هر دندان چند تا است و دندان عقل ریشه دارد یا نه؟ اهمیت چندانی ندارد و تنها فرآیند درمان را دشوارتر می‌کند. بنابراین مراجعه زودهنگام به دندان‌پزشک باتجربه بسیار مهم است. اگر در مراحل اولیه پوسیدگی، دندان آسیای سوم ترمیم شود، شاید کار به کشیدن و جراحی نرسد و سومین دندان مولار تا آخر عمر بدون مشکلی در دهان باقی بماند. هرچند در اکثر موارد، درد دندان آسیای سوم به دلیل پوسیدگی و عفونت نیست و فشاری که به استخوان فک یا صورت وارد می‌کند، دلیل اصلی احساس درد است. در چنین شرایطی تنها گزینه باز همان کشیدن سومین دندان مولار است.
ما در کلینیک با استفاده از تجهیزات پیشرفته و پس از عکس‌برداری به شما خواهیم گفت که شما چند دندان آسیای سوم دارید، مدل رویش آنان چگونه است و دندان‌های عقل چند تا ریشه دارند؛ همچنین متخصصان فک و صورت حاذق مستقر در کلینیک به شما خواهند گفت که آیا باید تمامی دندان‌های عقلتان را بکشید، کشیدن تنها یک سومین دندان مولار برای شما کافی است و یا ماندن آنان برای شما دردسرساز نخواهد بود. برای راهنمایی بیشتر و مشاوره با دندان‌پزشکان و جراحان حاذق با ما در تماس باشید.